موزه پارس شیراز ( باغ نظر )

آیا تاکنون به شهر خوش آب ‌و هوا و تاریخی شیراز سفر کرده‌اید؟ آیا برایتان پیش آمده که بوی عطر بهار نارنج‌های شیرازی در دل تابستان هوش از سرتان ببرد؟ حتماً تا به حال این بیت از حافظ که خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش به گوشتان خورده است. به جرات می‌توان گفت که در این بیت شما به زیبایی بی‌وصف شهر شیراز پی خواهید برد. این زیبایی و تاریخی بودن شهر موجب گشته تا هر ساله گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور؛ برای بازدید از طبیعت بکر، آثار تاریخی و فرهنگی آن به شیراز سفر کنند. یکی از این آثار تاریخی، موزه پارس شیراز نام دارد که در باغ نظر شیراز جای گرفت.با مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید تا با این مکان زیبا بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه موزه پارس شیراز

همان‌طور که می‌دانید شیراز حکومت‌های مختلف و فراز و نشیب‌های تاریخی بسیاری را به خود دیده است. از این رو شما می‌توانید در شیراز موزه‌های مختلفی را مشاهده نمایید که یکی از دیدنی‌ترین آن‌ها موزه پارس شیراز بوده؛ که در بین موزه‌های ایران حرف اول را می‌زند. این موزه در باغ نظر شیراز قرار داشته و قدمت آن به دوره زندیه بازمی‌گردد. در آن مجموعه‌ای از آثار ارزشمند پیش از میلاد، پیش از اسلام و دوره اسلامی نگهداری می‌شود.

در آن زمان کریم‌ خان زند که او را وکیل‌الرعایا نیز می‌خواندند دستور داد؛ تا عمارتی هشت ضلعی در دل محوطه زیبا و دلنشین باغ نظر بنا نمایند تا محلی برای میزبانی سفیران و مهمانان خارجی باشد. همچنین در آن دوره این مکان را باغ حکومتی نیز می‌نامیدند و اغلب مراسمات رسمی و مهم نیز در آن صورت می‌گرفت.

پس از گذشت مدتی از احداث این بنا، شاهان و شاهزادگان آن را به انحصار خود در آورده و به تفرجگاه تبدیل کرده بودند. در سال ۱۳۱۵ با کمک انجمن آثار ملی ایران، این عمارت به عنوان اولین موزه استان شیراز تغییر کاربری پیدا نمود. در این خصوص جالب است بدانید که در سال ۱۳۵۰ فعالیت این موزه متوقف گشت. پس از گذشت یک دهه در سال ۱۳۶۰ و پس از بازسازی و مرمت، درب‌های موزه پارس شیراز روی علاقه‌مندان به دیدن آثار تاریخی بازگشایی شد.

نام‌های دیگر موزه پارس شیراز

این موزه که از آن به عنوان عمارت کلاه فرنگی نیز یاد می‌شود؛ یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز بوده که هر فرد می‌بایست در هنگام سفر به شیراز از آن دیدن نماید. اگر به شیراز سفر می‌کنید و به دنبال موزه پارس شیراز می‌گردید جالب است بدانید؛ که برخی از شیرازی‌ها آن را به عنوان باغ شاهزاده، عمارات چهار فصل، آرامگاه وکیل، باغ حکومتی و عمارت کلاه فرنگی نیز می‌شناسند. یکی از مواردی که موجب گشته این مکان به یکی از جذاب‌ترین آثار دیدنی و تاریخی شیراز تبدیل گردد؛ وجود آرامگاه کریم خان زند موسس حکومت زندیه است که دیدن آن خالی از لطف نیست.

معماری موزه پارس شیراز

موزه پارس شیراز در مرکز باغی زیبا به نام باغ نظر در شیراز قرار گرفته؛ که فضای سرسبز و دیدنی آن زیبایی این موزه را چندین برابر کرده است. اگر از بیرون به نمای این موزه دقت کرده باشید بی‌شک شکل هشت ضلعی و بسیار خلاقانه آن نظر شما را به خود جلب خواهد نمود. چرا که دور تا دور این بنا با کاشی‌های نیلگون و زیبا و نقاشی شده‌ای تزئین شده که ترکیب چشم‌نوازی از معماری ایرانی را نشان می‌دهد.

جالب است بدانید که هر یک از کاشی‌کاری‌های موزه پارس تصاویر داستانی در دل خود دارند؛ که داستان شکارگاه و به تخت نشستن حضرت سلیمان را روایت می‌کنند. از این رو می‌توان در این نگاره‌ها داستان‌های روزگاران قدیم این مرز و بوم را مشاهده کرد.

روی هر ضلع کوچک این هشت ضلعی نامنظم یک درب ورودی و در چهار ضلع دیگر پنجره‌های بزرگ ارسی وجود دارند؛ که برای باز شدن می‌بایست آن‌ها را به طرف بالا کشید. یکی از نکاتی که باعث چشم‌گیرتر شدن این ساختمان شده است شیشه‌های رنگارنگ ارسی بوده؛ که می‌توانید در زیر نورهای چند رنگ آن عکس‌های زیبا و جذابی را به یادگار بگیرید.

در داخل عمارت نیز شما یک تالار مرکزی همراه با گنبد را خواهید دید؛ که یکی از مهم‌ترین اجزای آن حوض هشت ‌ضلعی یکپارچه پوشیده شده از سنگ مرمر در مرکز عمارت است. فراموش نکنید که اگر به داخل موزه رفتید کافیست سرتان را کمی بالا بگیرید تا تصاویر زیبای هنر مقرنس‌کاری روی سقف آن را مشاهده نمایید. به این سبک از معماری آهوپای نیز می‌گویند که ممکن است دیدن آن یادآور سقف مسجد شیخ لطف‌الله باشد. همچنین لایه چینی‌ها و قطاربندی‌های زیبا که هر یک سبک‌های مختلف و اصیل هنر ایرانی هستند توجه شما را به خود جلب خواهند کرد.‌

ساختمان موزه پارس شیراز

ساختمان موزه دارای چهار شاه‌نشین بوده که هر یک به صورت زیبایی طراحی گشته‌اند و با اتاق‌های گوشواره‌ای یا زاویه‌ای از یکدیگر جدا شده‌اند. به جرات می‌توان گفت که طاق‌ها و میان طاق‌هایی که همگی به صورت منظم و گچی هستند و با نقاشی‌هایی از گل مرغ و خطوط اسلیمی تزئین گردیده‌اند؛ به حدی چشم‌گیر خواهند بود که ممکن است بیننده را زمان بسیاری در خود محو نمایند. در آن زمان کریم خان از هنر نقاشان معروف آن دوره برای نقش و نگارهای این بنا استفاده نمود. می‌توان از میان آن نقاشان به آقا صادق نقاش معروف دوره زندیه، میرزا بابا نقاش‌باشی و جعفر از دیگر نقاشان معروف آن دوره اشاره کرد.

آثار مهم موزه پارس شیراز

موزه پارس شیراز را می‌توان نمایشگاهی از افتخارات پارسی دانست که آثار ارزشمندی از دوران پیش از میلاد، دوران پیش از اسلام و اسلامی را در دل خود جای داد. این مجموعه ارزشمند در سال ۱۳۱۴ به ثبت ملی رسید. موزه پارس اکنون به یکی از بهترین موزه‌های شهر شیراز تبدیل شده است که با رفتن به این موزه ساعاتی خوش و خاطر‌ه‌انگیز برایتان رقم خواهد خورد.

در موزه پارس شیراز به هر گوشه که نگاهی بیندازید آثار تاریخی و ماندگاری را از زمان گذشته خواهید دید. از جمله این آثار تاریخی می‌توان به شمشیر کریم خان زند، اشیاء فلزی و سفالی و سکه‌های قدیمی اشاره کرد. به‌طور کلی اگر بخواهیم آثار تاریخی موزه پارس شیراز را دسته‌بندی کنیم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

آثار تاریخی دوران پیش از اسلام

در گوشه‌ای از موزه پارس شیراز شما ویترینی را تماشا خواهید کرد که اشیاء مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد در آن نگهداری می‌شوند. از جمله این آثار می‌توان خمره سفالی متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد، کوره قرمز لوله منقاری متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد، سردیس متعلق به دوران ساسانی، تعدادی ظرف و اشیای مفرغی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد را نام برد.

اشیا دوران اسلامی موزه پارس شیراز

در قسمت دیگری از موزه پارس شیراز ظروف بسیار زیبای سفالی که متعلق به دوران اسلامی است نگهداری می‌شوند. کاسه سفالی لعابدار متعلق به قرن هفتم هجری، کاسه سفالی لعابدار لاجوردی متعلق به قرن ششم و هفتم از دیگر اشیایی هستند که در موزه پارس شیراز خودنمایی می‌کنند. همچنین اشیاء نفیس بسیاری نیز در این موزه مربوط به دوره زندیه قرار دارند که می‌توان از میان آن‌ها به شمشیر، قلیان طلاکوب و میناکاری، ظرف برنجی قلمزنی و دیگر وسایل شخصی کریم خان زند اشاره نمود.

قرآن ها و آثار مکتوب موزه پارس

یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی نگهداری شده در موزه پارس شیراز را می‌توان قرآن زیبایی دانست؛ که با خط منسوب به امام علی، امام حسن، امام صادق و چند تن از اصحاب پیامبر بوده و پیش از آن در مسجد عتیق شیراز نگهداری می‌شد. یکی دیگر از قرآن‌های این مجموعه قرآن استاد یحیی جمال‌الصوفی است که به دستور ملک تاج خاتون به خط ثلث طلاریزی در قرن هشتم نگاشته و به شاهچراغ اهدا گردید.

قرآن معروف هفده من نیز که قرآنی بسیار بزرگ در دو جلد با وزن ۴۰ کیلوگرم است در این موزه نگهداری می‌شود؛ که قدمت آن به قرن نهم هجری قمری بازمی‌گردد. این قرآن که توسط سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری به خط محقق بسیار قوی و با قلمی شش دانگ نوشته شده؛ تا مدت‌ها بر سر دروازه قرآن در محل تنگ الله اکبر قرار داشت که پس از آن در سال ۱۳۱۶ به موزه پارس شیراز منتقل گردید. این قرآن از آن جهت بسیار شهرت دارد که عده‌ای معتقد بودند هر برگ آن از ۱۷ من وزن برخوردار است. از طرفی وزن کلی قرآن نیز ۱۷ من بوده و این موجب گشته تا همه را شگفت‌زده نماید.

از دیگر آثار مکتوب موجود در موزه پارس شیراز می‌توان به ‌نوشته‌های ملاصدرا که شعرهای منتخب مثنوی معنوی را نوشته اشاره کرد؛ که اکنون تنها ۱۳ برگ از آن در این موزه موجود است.

تابلوهای نقاشی موزه پارس شیراز

در داخل موزه پارس شیراز تابلوهای نقاشی بسیاری وجود دارند که موجب گشته‌اند این موضوع دست کمی از یک گالری نقاشی نداشته باشد. برخی از تابلوهای موجود در این موزه را لطفعلی صورتگر به سبک آبرنگ نقاشی کرده است که با دیدن آن‌ها می‌توان قدمی در تاریخ زد؛ و جنگ‌های نادر شاه افشار و شاه هندی را نظاره‌گر بود. درس دادن سعدی به فرزندان اتابک، تصویر یوسف و زلیخا و نقاشی رقاص‌ها از دیگر صحنه‌هایی هستند که دیدن آن‌ها شما را به وجد می‌آورند.

در این بین تابلوهای نقاشی جعفر نقاش که کریم خان زند را با قلیانی در دست به تصویر درآورده است نیز خودنمایی می‌کند. البته ناگفته نماند که این نقاشی بیشتر شبیه عکسی از شاه و درباریانش بوده که در آن می‌توان صادق خان، زکی خان، لطفعلی خان زند و شیخ علی خان را نیز مشاهده نمود. برخی از تابلوهای نگهداری شده در موزه پارس شیراز آثاری از صدرالدین شایسته شیرازی و میرمصور هستند؛ که زمانی از شاگردان کمال‌الملک بوده‌اند.

ساعات بازدید و بلیط موزه پارس شیراز

اگر در فکر بازدید از موزه پارس شیراز هستید باید بدانید که ساعات بازدید از این موزه؛ در نیمه اول سال از ۸:۳۰ الی۱۹:۳۰ و در نیمه دوم سال از۷:۳۰ الی ۱۸ است. بلیط این مجموعه نیز برای گردشگران ایرانی و خارجی دارای دو نرخ بوده که برای گردشگران داخلی ۴ هزار تومان برای گردشگران خارجی ۴۰ هزار تومان تعیین گردید.

بهترین زمان بازدید از موزه پارس شیراز

اگر علاقه‌مند به دیدن طبیعتی زیبا و سرسبز همراه با عطر دلنشین بهار نارنج شیرازی هستید، بهترین زمان برای سفر به این شهر بی‌شک فصل بهار خواهد بود. اما اگر از شلوغی فراری بوده‌اید بهترین زمان برای شما فصل پاییز یا زمستان است.

آدرس موزه پارس شیراز

برای بازدید از موزه پارس شیراز می‌بایست خود را به آدرس زیر برسانید.

استان فارس، شهر شیراز، میدان شهدا، خیابان زند

سخن پایانی

اگر بخواهیم یکی از شهرهای خوش آب ‌و هوا و تاریخی ایران را برای سفر به شما توصیه کنیم که زیبایی بی‌وصفی دارد، بی‌شک شهر شیراز خواهد بود. همان‌طور که در بالا بیان کردیم این شهر تاریخ پر فراز و نشیبی داشته و به همین خاطر شما مکان‌های تاریخی بسیاری را می‌توانید در آن مشاهده نمایید. یکی از این اماکن تاریخی موزه پارس شیراز است که جزء اولین موزه‌های ایران محسوب می‌شود. هرگز نباید فرصت دیدن آن را از دست داد.