کاخ چهلستون اصفهان؛ یادگاری از دوران صفویان

رها29 آذر 1402

0 316 زمان تقریبی مطالعه 7 دقیقه

از دوران حکومت صفویان بناها و کاخ‌های بسیار زیادی در شهر اصفهان به جا مانده است که معروف ترین آن کاخ چهلستون اصفهان است. جالب است بدانید که این کاخ امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری بسیار مهم در شهر اصفهان تبدیل شده است؛ چرا که گردشگران زیادی را از داخل و خارج ایران به خود جذب می‌کند. به جرات می‌توان گفت که معماری این کاخ یکی از شاهکارهای دوران صفویان است؛ چرا که کاشی کارها، آینه کاری‌ها و معماری‌هایی که در این کاخ مورد استفاده قرار گرفته است، در دنیا نظیر ندارد. در ادامه این مطلب از مجله دوباره سفر قصد داریم به تاریخچه، معماری، قسمت‌های مختلف کاخ و تابلوهای موجود در کاخ چهلستون اصفهان بپردازیم.

کاخ چهلستون کجاست؟

کاخ چهلستون در غرب میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. برای اینکه به این مکان مراجعه کنید، می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و مترو نیز استفاده کنید؛ چرا که ایستگاه مترو و اتوبوس میدان امام حسین در نزدیکی این کاخ قرار دارد. اما اگر قصد دارید با اتومبیل شخصی خود از این مکان بازدید کنید، می‌توانید برای پارک کردن خودروی خود از پارکینگ‌های اطراف این کاخ استفاده کنید. برای اینکه از کاخ چهلستون اصفهان بازدید کنید، می‌توانید همه روز از ساعت 9 صبح الی 17 بعد از ظهر به جزء روزهای تعطیل رسمی مراجعه کنید. لازم به ذکر است که برای بازدید خرید بلیط الزامی است. لازم به ذکر است که قیمت بلیط برای اتباع ایرانی و غیر ایرانی متفاوت است.

آدرس	اصفهان،نقش جهان،خ. دروازه دولت،خ. سپه
شماره تماس	031 3222 0181
ساعت کاری	9 صبح الی 17 عصر

تاریخچه کاخ چهلستون اصفهان

یکی از باشکوه ترین بناهایی که از دوران حکومت صفویان و از زمان شاه عباس اول و دوم به جا مانده است، کاخ چهلستون اصفهان است. جالب است بدانید که این باغ به دلیل اینکه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد، در لیست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. همچنین در سال 1310 نیز این کاخ به لیست آثار ملی نیز افزوده شده است. امروزه این کاخ بازدید کنندگان بسیار زیادی را از اقصی نقاط جهان به خود جذب می‌کند؛ به همین دلیل وجود این آثار بسیار زیبا برای تاریخ و فرهنگ ایران از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. ناگفته نماند که در سال 2011 میلادی کاخ چهلستون به 9 باغ موجود در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید.

وجه تسمیه کاخ چهلستون

آیا می‌دانستید که کاخ چهلستون در حقیقت 20 ستون دارد؛ اما به دلیل اینکه این بیست ستون در یک استخر بزرگی منعکس می‌شود، به آن چهل ستون می‌گویند؟ پژوهشگران و محققان بر این عقیده هستند که این موضوع نشان دهنده وجه تسمیه این کاخ به شمار می رود. لازم به ذکر است که این کاخ جزئی از شاهکارهای معماری ایران باستان را نیز به تصویر می‌کشد؛ چرا که این کاخ دارای تزئینات و آینه کاری‌های بینظیری در هر بخش است که در دنیا نظیری ندارد.

معماری کاخ چهلستون

کاخ چهلستون اصفهان که از تلفیق معماری‌های کشور چین، ایران و فرانسوی است، به مساحت 67000 متر ایجاد شده است. زمانی که شما وارد این کاخ می‌شوید، ابتدا با یک ایوان بزرگ که دارای 20 ستون است؛ رو به رو می‌شوید. جالب است بدانید که یکی از ایوان‌هایی که نگاه هر بیننده ای را به خود جذب می‌کند، ایوان بزرگی به طول 38 متر و عرض 17 متر است. این ایوان بزرگ خود دارای 18 ستون است که ارتفاع هر کدام به 14 متر می‌رسد. ناگفته نماند که این ستون‌ها همگی از تنه درختان چنار و کاج ایجاده شده است و هر کدام به شکل بی نظیری تزئین شده اند.

زمانی که به گشت و گذار در کاخ چهلستون اصفهان می‌پردازید، چهار شیر سنگی نظر شما را به خود جلب خواهد کرد که در چهار ستون میانی قرار دارد. این شیرها به عنوان سنگ‌هایی به کار گرفته شده اند که آب را به صورت فورانی به داخل حوض مرمری روانه می‌کند. لازم به ذکر است که معماری سقف کاچ چهلستون در نوع خود بینظیر است؛ چرا که جنس آن از چوب است و با نقاشی‌های بینظیر و آینه کارهای فوق العاده تزیین شده است. همچنین مهمترین قسمت کاخ چهلستون تالار اصلی آن است که با نقاشی‌های فوق العاده تزئین شده است. لازم به ذکر است که شما در کاخ چهلستون می‌توانید با 70 نوع نقاشی که در دیوار آن با تکنیک‌های تمپرا و رنگ روغن کشیده شده اند، رو به رو شوید.

قسمت های مختلف مجموعه چهلستون

همانطور که می‌دانید کاخ چهلستون اصفهان یکی از مهمترین و اصلی ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان به شمار می رود که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. در ادامه از مجله دوباره سفر به هر کدام از این بخش ها می‌پردازیم:

1. باغ موزه چهلستون

باغ موزه چهلستون به صورت کلی سه ورودی دارد که بخش اصلی آن در شرق این باغ واقع شده است. زمانی که از بخش شرقی داخل باغ چهلستون می‎شوید، با چند دقیقه پیاده روی کردن می‌توانید عمارت اصلی و استخر بزرگ چهلستون را مشاهده کنید. لازم به ذکر است که این استخر نیز در محوطه اصلی باغ بنا شده است و اطراف آن با درختان سر به فلک کشیده پر شده است.

2. استخر

از بخش‌های مهم دیگر باغ چهلستون اصفهان، استخر بزرگ آن است. جالب است بدانید که این استخر بزرگ امروزه در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. این استخر که به طول 108 متر و به عرض 16 متر در محوطه باغ قرار گرفته است، به گونه ای تزئیین شده است که باغ چهلستون را کاملا منعکس می‌کند. لازم به ذکر است که کف این استخر به رنگ تیره است و این باعث شده است که عمق آب از میزان طبیعی خود بیشتر دیده شود.

3. ساختمان کاخ

ساختمان کاخ چهل ستون از یک ایوان بزرگ تشکیل شده است که این ایوان خود نیز به دو قسمت تقسیم بندی شده است. در قسمت بزرگ این ایوان 18 ستون قرار گرفته شده است. جالب است بدانید که دو شیر سنگی که از معماری‌ها و کنده کارهای خاصی طراحی شده است، در چهار ستون میانی این ایوان قرار گرفته است. لازم به ذکر است که در نگاه اول سر این دو شیر کاملا شبیه به سر یک انسان دیده می‌شود.

4. تالار آیینه

بخش دیگری از کاخ چهلستون، تالار آینه است. ورودی این تالار در ایوانی قرار دارد که نسبت به دیگر ایوان‌ها از ارتفاع بیشتری برخوردار است. جالب است بدانید که تمامی بخش‌ها و دیوارهای این ایوان با استفاده از آینه‌ها به شکل فوق العاده زیبا تزئین شده است که نگاه هر بیننده ای را به خود جذب می‌کند. ناگفته نماند که سقف تالار آیینه به صورت خاص طراحی شده است؛ چرا که از قاب‌های چوبی در اشکال مختلف برای تزئین آن استفاده شده است.

5. شاه نشین

اگر قصد دارید از شاه نشین این کاخ نیز بازدید کنید، باید بدانید که این بخش دقیقا در پشت تالار آینه قرار گرفته است. جالب است بدانید که قسمت شاه نشین نسبت به دیگر بخش‌های تالار از ارتفاع بیشتری برخوردار است و در ابعاد 7*5.5 متر ایجاد شده است. سقف قسمت شاه نشین کاخ چهلستون از آینه کاری‌های بسیار ریزی طراحی شده است و زیبایی این منطقه را دو چندان کرده است.

6. تالار اصلی کاخ

اصلی ترین بخش کاخ چهلستون مربوط به تالار اصلی است که در آن معماری‌های بی نظیری به کار گرفته شده است. زمانی که وارد این تالار می‌شوید، اولین چیزی که می‌تواند نظر شما را به خود جلب کند، تابلوهای رنگ روغنی است که در دیوارهای آن قرار گرفته اند.

همچنین گنبدهایی که با زر و نقاشی‌های فوق العاده در این تالار وجود دارد، می‌تواند نگاه شما را به خود خیره کند. لازم به ذکر است که نقاشی‌های موجود در تالار مرکزی نیز همگی نشان دهنده تاریخ و عظمت ایران زمین هستند که در نوبه خود بی نظیر است. جالب است بدانید که این تالار در زمان شاهان صفویان معمولا برای برگزاری انواع مراسم‌ها و جشن‌های با شکوه مورد استفاده قرار می‌گرفت.

تابلوهای موجود در تالار اصلی

زمانی که شما وارد تالار اصلی کاخ چهل ستون می‌شوید، با انواعی از تابلوها رو به رو می‌شوید. در ادامه قصد داریم به هر کدام از این تابلوها بپردازیم. این تابلوها عبارتند از:

تابلو مجلس بزم شاه عباس کبیر و ولی محمد خان

اولین تابلویی که شما در هنگام ورود به تالار اصلی با آن مواجه می‌شوید، تابلوی جشن شاه عباس اول در پذیرایی از ولی محمد خان شاه ترکستان است. به جرات می‌توان گفت که این نقاشی از زیباترین نقاشی‌هایی است که از شاه عباس اول به تصویر کشیده شده است. لازم به ذکر است که در این تابلو علاوه بر شاه عباس اول شما می‌توانید سرداران او و حتی نوازندگان موسیفی را نیز مشاهده کنید.

تابلو صحنه جنگ شاه اسماعیل اول با عثمانیان در چالدران

تابلوی دومی که نظر شما را به خود جلب می‌کند، تابلویی است که در از دوران صفویان به تصویر کشده شده است. این تابلو نشان دهنده جنگ شاه اسماعیل اول با عثمانیان در دشت چالدران است. لازم به ذکر است که در این جنگ ایرانی‌ها در مقابل عثمانی‌ها تن به شکست بسیار سخت داده بودند. جالب است بدانید که این نقاشی توسط فردی به نام محمد صادق به تصویر کشیده است. این فرد در استفاده از رنگ و روغن مهارت فوق العاده بالایی داشت.

تابلوی پذیرایی شاه طهماسب اول از همایون شاه هندوستان

این تابلو که در اندازه 4*6 متر طراحی شده است، پذیرایی شاه طهماسب اول با همایون شاه هندوستان را به تصویر می‌کشد. این تابلو به صورت کلی نشان دهنده ارتباط ایرانی‌ها با هندوستانی است. برای طراحی این نقاشی از رنگ‌های کاملا طبیعی و به سبک مینیاتوری استفاده شده است.

تابلوی جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان

تابلو چهارم که به سبک میناتوری با موضوع صحنه‌هایی از جنگ طاهر آباد به تصویر کشده شده است، از رنگ‌های روشن برای طبیعی نشان دادن صحنه‌های جنگ استفاده شده است. از صحنه‌های قابل توجه در این تابلو می‌توان به اسب سفیدی که شاه بر آن سوار شده است و لباس زرد پوشیده است، اشاره کرد. همچنین با مشاهده این تابلو نیز می‌توان به فرار کردن سپاه ازبک‌ها و اسیر گرفتن برخی از سربازان ازبک‌ها به دست ایرانی‌ها پی برد.