آرامگاه کمال الملک کجاست؟
شهر زیبای نیشابور با تمدن کهن خود سرشار از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی است. در این شهر افراد معروف و افتخارآفرین مانند کمال الملک، خیام و عطار نیشابوری به خاک سپرده شده‌اند. کمال الملک از بزرگترین نقاشان تاریخ ایران است که در دوران قاجار و پهلوی می‌زیست. امروزه آرامگاه کمال الملک به یکی از جاهای دیدنی نیشابور تبدیل شده و بسیاری از مسافران از نقاط نزدیک و دور به بازدید آن می‌روند. در مجله گردشگری دوباره سفر درباره آرامگاه کمال الملک توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.
معرفی آرامگاه کمال الملک
آرامگاه کمال الملک در نزدیکی آرامگاه عطار نیشابوری شاعر بزرگ ایران و واقع در شهر نیشابور قرار دارد. این مقبره در باغی سرسبز و تماشایی واقع شده که حین بازدید می‌توانید از فضای اطراف آن لذت ببرید. کمال الملک از برجسته‌ترین نقاشان معاصر ایران است که در ادامه درباره بیوگرافی آن توضیح خواهیم داد. این بنای باشکوه در سال ۱۳۴۲ با حضور فرح پهلوی رونمایی شد و در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. بسیاری از مسافران به خراسان رضوی جهت یادبود او از این مقبره بازدید می‌کنند.
کمال الملک که بود؟
محمد غفاری ملقب به کمال الملک از برترین نقاشان معاصر ایران است که در سال ۱۲۲۴ در شهر کاشان زاده شد. کمال الملک در خانواده‌ای هنرمند متولد شد و هنر نقاشی در بین آنها از اهمیت زیادی برخوردار بود. استعداد کمال الملک برای اولین بار توسط پدرش کشف شد و با در اختیار قرار دادن یک دسته کاغذ و مداد او را تشویق به نقاشی کرد. این هنرمند نامی علاوه بر نقاشی به خوشنویسی علاقه‌مند شد و با استفاده از زغال طرح‌های مختلفی روی دیوارهای اتاقش می‌کشید که هنوز برخی از آنها قابل مشاهده هستند.
دلیل شهرت کمال الملک چه بود؟
محمد غفاری با پشت سر گذاشتن دوران تحصیلات ابتدایی به تهران سفر کرد و مشغول به تحصیل در رشته نقاشی در مدرسه دارالفنون شد. او توسط یکی از اساتید و نقاشان برجسته به نام مضایع الدوله نقاشی و هنرهای غربی را به‌صورت حرفه‌ای یاد گرفت. پس از مدتی کمال الملک با یکی از آثار محبوب خود یعنی تابلوی چهره اعتضاد السلطنه مورد توجه ناصرالدین‌شاه قرار گرفت و به دستور او عمارت شمس‌العماره را نقاشی کرد.
ناصرالدین‌شاه چنان محو نقاشی‌های کمال الملک شده بود که تحت تعلیم او قرار گرفت و او را نقاش‌باشی لقب داد. محمد غفاری از پرنفوذترین شخصیت‌ها در دوران قاجار به شمار می‌رفت و او را با لقب خان صدا می‌کردند. با گذشت مدتی کمال الملک به اروپا سفر کرد و با شاگردی نقاشان معروف آن زمان آثار خارق‌العاده‌ای خلق کرد.در حال حاضر بسیاری از آثار کمال الملک از بین رفته‌اند و مابقی آنها در مجموعه‌های خصوصی و موزه‌ها نگهداری می‌شوند.
از جمله اقدامات کمال الملک پس از بازگشت به ایران تاسیس مدرسه صنایع مستظرفه بود. این شخصیت برجسته سال‌های آخر زندگی خود را در روستای حسین‌آباد نیشابور سپری کرد و در سن ۹۵ سالگی چشم از جهان فرو بست. از مهمترین آثار نقاشی کمال الملک می‌توان تالار آیینه، رمال بغدادی، تصویر نیم‌تنه ناصرالدین‌شاه، تصویر عضد الملک، زرگر، بازار کربلا و دورنمای شهر از پشت‌بام صاحبقرانیه را نام برد.
معماری آرامگاه کمال الملک
در سال ۱۳۳۷ طرح بنای آرامگاه کمال الملک توسط استاد هوشنگ سیحون طراحی شد. استاد سیحون طرح خود را در طی دو ماه به انجمن آثار ملی ارائه داد و نظارت پروژه را عهده‌دار شد. در سال ۱۳۳۸ ساخت پروژه آغاز شد و به پی‌ریزی آرامگاه، تهیه و نصب سنگ مزار، تزیینات، کاشی‌کاری و استخوان‌بندی بنا پرداخته شد. همچنین در محوطه آرامگاه دو حوض قرار گرفت. پس از آن در سال ۱۳۴2 این بنا در کنار آرامگاه شیخ عطار نیشابوری و در باغ شیخ عطار رونمایی شد. طرح کلی آرامگاه کمال الملک بی‌شباهت به آرامگاه عطار نیشابوری نیست و از نظر کاشی‌کاری و تزیینات بسیار شبیه به هم هستند.
ویژگی های آرامگاه کمال الملک
هنگامی که وارد باغ شیخ عطار شوید متوجه شباهت این دو بنا خواهید شد. استفاده از عناصر معماری سنتی ایرانی در ساخت آرامگاه کمال الملک از شگفتی‌های هنر معماری استاد سیحون محسوب می‌شود که با سبک‌های جدید آن را تلفیق کرده است. مساحت زیربنای آرامگاه به ۲۸ مترمربع می‌رسد و از ۶ ایوانچه معقر ساخته شده که دارای ۱۰ قوس است. هنگام بازدید از بنا اولین چیزی که توجهتان را جلب می‌کند ۶ قوس نیم‌دایره نما و چهار قوس متقاطع است. این قوس‌ها با ساخته شدن بر روی قطرهای مربع باعث ایجاد تاق‌های چهاربخشی شده‌اند. دو قوس کوتاه‌تر در پایین قوس‌های اصلی قرار دارند و باعث تلاقی قوس‌های متقاطع شده‌اند.
فرم کلی بنا به‌صورت مخروطی شکل بودن و هندسه نقش برجسته را نشان می‌دهد. در تزیینات آرامگاه از کاشی‌های معرق در رنگ‌های لاجوردی و سفید استفاده شده که به عقیده استاد سیحون زادگاه کمال الملک یعنی کاشان را در ذهن بینندگان تداعی می‌کند. سنگ مزار کمال الملک نیز توسط استاد سیحون در آرامگاه ظهیرالدوله تهران طراحی شد و سپس به نیشابور آورده شد. همچنین این سنگ از گرانیت یکپارچه و بافت خشن تشکیل شده است. بالای سنگ مزار به‌صورت زاویه‌دار ساخته شده و نقش‌برجسته‌ای از او توسط ابوالحسن صدیقی از شاگردان کمال الملک روی آن حک شده است.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه کمال الملک
در ادامه جاهای دیدنی اطراف آرامگاه را معرفی خواهیم کرد:
آرامگاه عطار نیشابوری
شیخ عطار نیشابوری از شاعران و عارفان بزرگ و نامی ایرانی محسوب می‌شود و بنایی شبیه به آرامگاه کمال الملک دارد. این آرامگاه با معماری بسیار زیبای خود از محبوب‌ترین جاذبه‌های توریستی نیشابور شناخته می‌شود و مقصد گردشگری بسیاری از مسافران استان خراسان رضوی است. این مقبره در گذر زمان فرسوده و کهنه شد و در سال ۱۳۱۴ مورد بازسازی قرار گرفت و تزیینات زیبا از قبیل کاشی‌کاری در آن صورت گرفت. آرامگاه عطار تا آرامگاه کمال الملک تنها ۲۰ متر فاصله دارد و با یک دقیقه پیاده‌روی می‌توانید خود را به آن برسانید.
آرامگاه خیام
خیام از دیگر شاعران برجسته ایرانی است که آرامگاه آن در محله شادیاخ نیشابور قرار دارد. این آرامگاه نیز توسط استاد هوشنگ سیحون طراحی شد. در نزدیکی این آرامگاه موزه تخصصی خیام قرار دارد و علاقمندان به علم نجوم با بازدید از آن می‌توانند ابزار و وسایل مربوط به ستاره‌شناسی را مشاهده کنند. آرامگاه خیام تا آرامگاه کمال الملک حدود ۲ کیلومتر فاصله دارد و با ۲۰ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به دیدن آن بروید. مقبره استاد مشکاتیان در فاصله ۵۰۰ متری و شهر تاریخی شادیاخ در ۶۰۰ متری از دیگر جاهای دیدنی نیشابور در نزدیکی آرامگاه باشکوه کمال الملک هستند.
بازدید از آرامگاه کمال المالک
درب آرامگاه کمال الملک همه‌روزه به غیر از روز عاشورا و رحلت پیامبر از ساعت ۹ الی ۱۷ به روی عموم باز است. تنها دو ساعت برای بازدید از تمام بخش‌های آرامگاه کافی است و می‌توانید از باغ عطار و آرامگاه عطار نیشابوری نیز دیدن کنید. برای ورود به باغ عطار باید بلیط تهیه کنید. هزینه بلیط برای بازدیدکنندگان ایرانی ۴۰۰۰ تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی ۳۰۰۰۰ تومان است. برای ارتباط با روابط عمومی آرامگاه با شماره ۰۵۱۴۲۲۲۴۵۱۵ تماس بگیرید.
اقامت در آرامگاه کمال الملک
آرامگاه کمال الملک در شهر نیشابور واقع شده و برای همین اقامتگاه‌های متنوع جهت استراحت و اقامت گردشگران و مسافران وجود دارد. مهمترین مراکز اقامتی در نزدیکی آرامگاه عبارتند از:
- هتل ارم
- هتل امیران
- هتل‌آپارتمان تشریفات
- مجتمع پردیس
- اقامتگاه بوم‌گردی مشاهیر
این مراکز در کمتر از ۱۰ کیلومتری آرامگاه قرار دارند و از نظر ارائه خدمات و هزینه با یکدیگر متفاوت هستند. قبل از سفر حتما جهت رزرو اتاق اقدام کنید.
رستوران‌های نزدیک به آرامگاه کمال الملک
تهیه غذا در سفر از اهمیت ویژه‌ای برای مسافران برخوردار است و همواره به دنبال بهترین رستوران می‌گردند. نزدیک‌ترین رستوران‌ها و سالن‌های غذاخوری به آرامگاه کمال الملک شامل رستوران برزو، رستوران ملت، رستوران تاج محل، رستوران اعیانی و رستوران پارس نیشابور هستند. در این رستوران‌ها انواع غذاهای ایرانی، فرنگی و محلی با بهترین طعم و کیفیت بالا سرو می‌شوند. اگر تا به حال غذاهای نیشابور و استان خراسان رضوی را امتحان نکردید حتماً به این رستوران‌ها سر بزنید.
مسیر دسترسی به آرامگاه کمال الملک
آرامگاه کمال الملک در استان خراسان رضوی، جنوب شرقی نیشابور، میدان فضل، خیابان عرفان و جنب آرامگاه عطار نیشابوری قرار دارد. برای بازدید از این مقبره باید از میدان خیام به سمت بلوار جمهوری حرکت کنید و با طی کردن آن تا انتها خود را به میدان شادیاخ برسانید. پس از آن در سمت راست از اولین خروجی خارج شوید و به سمت بلوار خیام حرکت کنید. با رسیدن به میدان فضل از سمت چپ از اولین خروجی خارج شوید و با ورود به خیابان عرفان تا انتها مسیر خود را ادامه دهید تا به آرامگاه کمال الملک برسید.
برای استفاده از اتوبوس باید در آرامگاه خیام پیاده شوید و باقی مسیر را با تاکسی طی کنید. در صورت تمایل به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی تاکسی بهترین گزینه است. در هر کجای نیشابور که هستید با تاکسی‌های شهری و اینترنتی می‌توانید مستقیم به باغ عطار برسید. همچنین در صورت استفاده از خودروهای شخصی نزدیک‌ترین مسیر خود را از طریق گوگل‌مپ به نیشابور انتخاب کنید و در کنار دوستان و خانواده سفر لذت بخشی رقم بزنید.
سخن آخر
بازدید از آرامگاه کمال‌الملک و آشنایی با ویژگی‌های معماری آن از نزدیک به علاقه‌مندان به ابنیه تاریخی پیشنهاد می‌شود. در این مقاله تمامی اطلاعات لازم درباره آرامگاه باشکوه کمال الملک توضیح داده شد که با مطالعه آن می‌توانید به پیش‌زمینه مناسبی قبل از سفر به نیشابور دست پیدا کنید.
