شهر کویری و تاریخی بیرجند که در مرکز استان خراسان جنوبی قرار دارد. جاذبه های گردشگری بیرجند بسیار متعدد می باشد که همانند ستاره ای در دل کویر می درخشد.
باما در مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید تا با جاذبه های گردشگری بیرجند آشنا شویم.
ارگبهارستان
این شهر تاریخی و قدیمی دارای ارگ ها و قلعه های بسیاری با معماری شگفت انگیزی است. که یکی ازین آن ها، ارگ بهارستان است که در خیابان منتظری شهرستان بیرجند قرار دارد.
این بنا در دوران افشاریه ساخته شده و شاهد بسیاری از رویداد ها و وقایع مهم تاریخی بوده است. که یکی از این وقایع، پناهندگی لطفعلی خان زند در این ارگ است.
این ارگ زیبا و کهن در سال 1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار گیوگ
از دیگر جاذبه های گردشگری بیرجند، این شهر کویری زیبا که آن را منحصر به فرد کرده است، وجود آبشارها و چشمه های خروشان در آن است. که میتوان به آبشار گیوگ اشاره کرد.این آبشار زیبا در مجاورت روستای گیوگ واقع شده است و نامش را از همین روستا گرفته است.
آبشار گیوگ از درون کوه به سمت پایین سرازیر میشود و تصویری خارق العاده را به نمایش میگذارد و باغات این ناحیه را سرسبز و پر ثمر نموده است.
آبشار چهارده
یکی دیگر جاذبه های گردشگری بیرجند آبشار زیبای چهارده می باشد که دارای ارتفاع هفت متر است و در درون روستایی با همین نام واقع شده و نام آن برگرفته از همین روستا می باشد.
این روستا خود به تنهایی زیبایی بینظیری دارد و خانه های سنگی آن زندگی سنتی را به تصویر می کشد.
این آبشار در منتهی الیه خیابان غفاری بیرجند و پس از گذر از مجتمع دانشگاهی در پنج کیلومتری قسمت جنوبی بیرجند واقع شده است.
سد بند دره
سد بند دره در بین رشته کوه های جنوب بیرجند با نام رشته کوه باقران و در ۵ کیلومتری منتهی الیه خیابان مدرس بیرجند قرار دارد.این سد پر از مایه حیات توسط کوهستان های این منطقه محصور گردیده و از دره بالا وهمچنین دره پایین گذر میکند و سبب نامگذاری این سد به نام بند دره همین امر بوده است.
این سد بی نظیر به دستور امیر شوکت الملک در صد سال پیش در اواخر دوران زندیه بناشد و به غنی ترین و بزرگ ترین و کهن ترین سد در بیرجند نام گرفت. این سد زیبا در سال 1381 بند دره به ثبت اثار ملی ایران رسید.
باغ امیر آباد
با وجود اینکه شهر بیرجند، در دل کویر قرار گرفته است به سبب حضور آبشار و سد در این شهر، باغات متنوعی در آن وجود دارد که از جمله آن ها می توان به باغ امیرآباد اشاره نمود.
این باغ زیبا دارای ساختمانی قدیمی است اما پر است از تزیینات و کنده کاری های کهنی بر دیواره های آن، که هنر معماری اصیل ایرانی را به تصویر می کشد.
سر سبزی و تنوع درختان کاج در آن به زیبایی آن افزوده است.این باغ که مربوط به دوران قاجاریه است در پنج کیلومتری جاده خسف-بیرجند و در روستای امیر اباد واقع گردیده است.
باغ اکبریه
این باغ در بلوار معلم شهر بیرجند واقع است.عمارت این باغ دارای نقش و نگارهای خاص است که در حال حاضر به دانشکده هنر و کتابخانه تبدیل گردیده است
نام این باغ سرسبز و زیبا که با دوران قاجار پیوند خورده است در سال 1378 وارد فهرست اثار ملی ایران قرار گرفت.
ارگ کلاه فرنگی
از دیگر ارگ های شهر بیرجند است با عمارتی مجلل که هنرمندان ایرانی آن را به تصویر کشیده اندو با عناوینی چون ارگ حسام الدوله، قصر بی بی عروس و همچنین با عنوان ارگ سرکار شهرت دارد.
این عمارت زیبا متعلق به امیر علم خزیمه است که آن را به فرماندار زمان خویش هدیه کرده است.این عمارت ک به رنگ سفید و به شکل شش ضلعی است و در خیابان مطهری این شخر واقع شده، یکی از کانون های سیاسی و مقر حکومت دوران زندیه بوده است.
باغ شوکت آباد
از باغ های نامدار شهرستان بیرجند که در 10کیلوتری شرقی بیرجند و در همجواری زاهدان واقع گردیده است، که در حال حاضر با عنوان موزه تاریخ طبیعی و حیات وحش بیرجند شهرت دارد.
قله فورک
قلعه ایست بر بلندای کوهی در روستای فورک شوکت اباد که پس از قلعه الموت از مهم ترین مکان های حضور اسماعیلیان است. این قلعه در دوران زندیه با خشت و گل بنا شده است و دارای تمام قسمت های لازمه ی یک قلعه سیاسی همچون: دیده بانی، منافذ پرتاب تیر و برج های بسیاری به تعداد 8 عدد می باشد.
برج چشمه مولید
این اثر تاریخی کهن ک که قدمتی بزرگ دارد از جمله ارگ های پر اهمیت این منطقه به شمار می رود ک متعلق به دوران صفویه است و در سال 1393 وارد فهرست آثار ملی گردید.
این اثر تاریخی در سی و شش کیلومتری شمال بیرجند در روستایی به نام چشمه مولید واقع است ک این روستا از توابع المقورات حومه شهرستان بيرجند می باشد.
مسجد جامع هندوالان
این اثر مجلل و باشکوه نماینده ی فرهنگ مذهبی بومیان این نقطه از سرزمین اریایی است.مسجد جامع هندوالان در هفتاد کیلومتری این شهر قرار دارد.
در تمامی این بنای زیبا،شاهکار معماری ایرانی به تصویر کشیده شده ، از جمله شبستان و صحن و محراب و گنبد مسجد که تماما مزین به هنر معماری قدیمی است.وجود منافذ باز گنبد سبب انعکاس نور در فضای داخلی مسجد شده است و تصویری زیبا را در این مسجد به نمایش گذاشته است.ساخت این مسجد زیبا و کهن، به قرن هفتم بر می گردد .
از دیگر جاذبه های گردشگری بیرجند میتوان از قلعه کل حسن صباح،مسجد امام جعفر صادق(ع)، باغ منظریه، یخدان رحیم آباد، سد ژرف، باغ و قلعه مود، روستای خراشاد، پارک جنگلی بیرجند، موزه حیات وحش بیرجند و بند عمرشاه نام برد.
