خانه کلبادی ساری : آینه ای تمام نما از معماری قاجاریه
مازندران از زیباترین شهرهای شمالی کشور است که طبیعت بکر و جنگل‌های سرسبز آن دلیل معروفیت این استان هستند. علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و مناظر بسیار زیبا مکان‌های تاریخی فراوانی در این استان وجود دارد که بسیار ارزشمند هستند. خانه کلبادی ساری یکی از این مکان‌های تاریخی است که گردشگران زیادی برای بازدید از آن راهی این شهر می‌شوند. این عمارت دارای قدمت طولانی بوده که امروزه به یکی از مکان‌های توریستی تبدیل شده و بازدید از آن برای عموم آزاد است. در مجله گردشگری دوباره سفر به‌صورت مفصل درباره تاریخچه، معماری و ویژگی‌های آن صحبت خواهیم کرد.
معرفی خانه کلبادی ساری
خانه کلبادی ساری یکی از زیباترین عمارت‌های کهن و تاریخی در این شهر است که در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا قرار دارد. در محله آب انبار نو که در این محله جاذبه‌های قدیمی زیادی به چشم می‌خورد می توانید خانه کلبادی را مشاهده کنید. خانه کلبادی در دوران قاجاریه ساخته شده و تمام جزئیات معماری و هنر آن دوران را می‌توان در این عمارت مشاهده کرد. در وسط عمارت حوض فیروزه‌ای بسیار زیبایی وجود دارد که دارای آب‌نما است.
عمارت کلبادی دارای دو بخش بیرونی و داخلی است که بخش درونی آن به دو بخش تقسیم می‌شود. استفاده از بهترین مصالح مانند آجر، سفال و چوب همچنان این عمارت را سر پا نگه داشته است. عمارت در سال 1377 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید و امروزه به یکی از ارزشمندترین مکان های دیدنی ساری تبدیل شده است. همچنین در آن اشیا عتیقه و تاریخی زیادی وجود دارد که ارزش عمارت را افزایش داده‌اند. خانه کلبادی دارای نمای جذاب و منحصربه‌فرد بوده که از هنرهای تزیینی قاجار پوشیده شده و زیبایی چشم نوازی را ایجاد کرده است.
تاریخچه خانه کلبادی ساری
خانه کلبادی به دستور سردار جلیل از سپهسالاران دوران قاجار بنا شد. سردار جلیل از شخصیت‌های معروف و محترم نزد اهالی ساری بوده که به کمک بهترین معماران دوران خود به تأسیس این عمارت پرداخت. این خانه در ادامه به فرزند ایشان یعنی امیر نصرت رسید که نام عمارت را به امیریه تغییر داد. سپس خانه به نوه ایشان یعنی منوچهر کلبادی به ارث رسید و در نهایت اسم عمارت به کلبادی تغییر کرد که تا به امروز با همین نام شناخته می‌شود.
در سال 1370 و در زمانی که کسی در این عمارت ساکن نبود به دستور سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به بازسازی عمارت پرداخته شد. از آنجایی که این خانه دارای اشیا تاریخی و عتیقه، معماری منحصربه‌فرد و جاذبه‌های تاریخی فراوان بوده تبدیل به موزه شده است. خانه کلبادی در سال 1388 به موزه مردم‌شناسی و باستان‌شناسی تغییر کاربری داد و امروزه به‌عنوان یکی از بهترین و معروف‌ترین موزه‌های ایران شناخته می‌شود. قدمت بنا به 130 سال می‌رسد و به لطف مرمت و بازسازی از ظاهر بسیار خوبی بهره‌مند است.
معماری خانه کلبادی ساری
خانه کلبادی ساری توسط یکی از شخصیت‌های برجسته این شهر ساخته شد که به ذکر آن پرداختیم. این امر موجب شده تا این خانه از معماری باشکوهی برخوردار باشد که توسط معماران چیره‌دست قاجار ساخته شده است. یکی از بخش‌های قابل توجه عمارت درب آن است که بسیار بزرگ بوده و از چوب ساخته شده است. همچنین دارای تزیینات چشم‌نوازی است که هنر و تاریخ قاجار را به نمایش می‌گذارد و سردر آن با آجر پوشیده شده است. با وارد شدن به عمارت به راهروی باریکی می‌رسید که به حیاط باصفای آن منتهی می‌شود.
در حیاط حوض فیروزه‌ای با آب‌نما قرار دارد که نمای بسیار زیبایی به عمارت بخشیده است و در اطراف آن چند درخت بلند قرار دارد. برخلاف بسیاری از خانه‌های قدیمی، این عمارت ارتفاع بسیار کمی با حیاط دارد و تنها با دو پله می‌توان به ساختمان رسید. ساختمان عمارت از دو طبقه تشکیل شده که به شکل مستطیل دیده می‌شود. در زیرزمین آن سردابه وجود دارد که در دوران خود نقش یخچال را داشته است. در هر دو طبقه عمارت دو شاه‌نشین بزرگ وجود دارد که بسیار باشکوه و مجلل هستند.
شاه‌نشین‌ها مهم‌ترین قسمت عمارت محسوب می‌شوند و در جای‌جای آن تزیینات فراوانی کار شده است. از جمله تزیینات آن می‌توان به پنجره‌های رنگی، کاشی‌کاری‌های ظریف و ارسی‌های چشمگیر اشاره کرد. در اطراف شاه‌نشین‌ها چندین اتاق قرار دارد. در قسمت شمالی ساختمان راه‌پله‌ای به چشم می خورد که به طبقه دوم منتهی می‌شود. از دیگر بخش‌های عمارت می‌توان آشپزخانه، اسطبل، محل زندگی خدمتکاران و حمام اشاره کرد.
موزه خانه کلبادی ساری
این عمارت اشرافی با معماری باشکوه خود و داشتن اشیا ارزشمند امروزه به یکی از موزه‌های شهر ساری تبدیل شده است. ساختمان اصلی آن به موزه مردم‌شناسی و باستان‌شناسی شناخته معروف است که بخش‌های مختلفی از جمله صنایع نساجی و چوبی و گالری سفالگری دارد. در قسمت دیگری از موزه آثار باستان‌شناسی قرار گرفته‌اند که به نگهداری و حفاظت از آنها پرداخته می‌شود. ساختمان عمارت دارای 2 طبقه است که در هر طبقه اتاق‌هایی مجزا وجود دارد. در هر یک از اتاق‌ها آثار هنری، تاریخی و فرهنگی متعددی به نمایش گذاشته شده‌اند که عبارت‌اند از:
طبقه اول موزه
دارای سه اتاق است که در اتاق اول آثار چوبی مشاهده می‌شوند. این آثار شامل تابلوهای مشبک، معرق‌کاری‌های متنوع و پنجره‌های ارسی هستند. در اتاق دوم به نگهداری از آثاری مانند ظرف‌های شیشه‌ای و مسی، جاجیم‌های ارزشمند و گلیم‌های زیبا پرداخته می‌شود. در اتاق سوم آثاری مانند لباس‌های محلی ساری و زیورآلات نگهداری می‌شوند.
طبقه دوم موزه
بیشترین آثار باستانی در این طبقه قرار دارند. در اتاق اول آثار ارزشمندی مانند سفال‌های گوهر تپه، حصار دامغان و عتیقه‌های تپه اسماعیل‌آباد تهران نگهداری می‌شوند. در اتاق دوم آثار بسیار متفاوت مانند جمجمه‌های انسان‌های ماقبل تاریخ به چشم می‌خورد که از تپه دیباج دامغان جمع‌آوری شده‌اند.
آثار اتاق سوم شامل چندین سفالینه است که در ساری و بهشهر کشف شده‌اند. کاسه‌های مسی و ظرف‌های شیشه‌ای در اتاق چهارم و کتیبه‌های کهن در اتاق پنجم نگهداری می‌شوند. در ششمین و آخرین اتاق از طبقه دوم موزه آثاری مانند کشکول‌های صوفیان، ساعت‌های عتیقه، تلفن‌ها و رادیوهای قدیمی مشاهده می‌شوند که متعلق به دوران قاجار هستند.
جاذبه‌های اطراف خانه کلبادی ساری
خانه کلبادی در محله آب انبار نو قرار دارد که یکی از محله‌های قدیمی شهر ساری است. در این محله علاوه بر خانه کلبادی، عمارت و جاذبه‌های دیگری وجود دارد که بازدید از آنها خالی از لطف نیست. این جاذبه‌ها عبارت‌اند از:
خانه فاضلی
از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی ساری محسوب می‌شود که توسط معماران قاجاری بنا شده است. این عمارت اشرافی تنها 150 متر از خانه کلبادی فاصله دارد که با پای پیاده می‌توانید به آنجا بروید.
حسینیه پیرتکیه
اگر علاقمند به بازدید از جاذبه‌های مذهبی هستید، بازدید از این حسینیه باصفا را در سفر خود به ساری از دست ندهید. چراکه از حسینیه‌های کهن در ایران است و ارزش زیادی از نظر فرهنگی و تاریخی دارد. فاصله آن تا خانه کلبادی تنها 650 متر است.
حمام وزیری
حمام در روزگاران قدیم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و نشان‌دهنده فرهنگ غنی ایرانیان است. حمام وزیری یکی از چندین حمام‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود که از خزینه‌های سرد و گرم متنوعی تشکیل شده است. این حمام با توجه به قدمت طولانی خود دارای وضعیت مناسبی بوده و بازدید از آن برای عموم آزاد است. این حمام در نزدیکی خانه کلبادی قرار دارد که هم به‌صورت پیاده و هم با خودرو می‌توانید مسیر آن را طی کنید.
آب انبار نو ساری
این مکان برای تأمین آب در دوران قاجار ساخته شده است. دارای سقف گبندی، پنجره نورگیر و کاشی‌های ظریف و زیبا است که ارتفاع آن به 21 متر می‌رسد. تنها 250 متر تا خانه کلبادی فاصله دارد و دارای جاذبه‌های بسیار زیبا و هیجان‌انگیزی است.
مسجد جامع
از مهم‌ترین آثار تاریخی ساری محسوب می‌شود که قدمت آن به دوران اسلام برمی‌گردد. در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است و با توجه به گذشت زمان و تخریب بخش‌هایی از آن مورد مرمت قرار گرفته است. مسجد جامع ساری در 4 کیلومتری خانه کلبادی قرار دارد که با 3 دقیقه رانندگی می‌توان مسیر آن را طی کرد.
مسیر دسترسی و بازدید از خانه کلبادی ساری
با توجه به اطلاعاتی که اکنون از خانه کلبادی به دست آورده‌اید باید گفت حدود 1 الی 2 ساعت زمان نیاز است تا از بخش‌های مختلف آن بازدید کنید. بازدید برای همه آزاد است و از ساعت 8:00 تا 13:00 می‌توانید به دیدن از این عمارت بروید. ساری از معدود شهرهایی است که در تمام فصول سال می‌توان به آن سفر کرد و از جاذبه‌های گردشگری آن بهره‌مند شد.
با این حال بهترین زمان بازدید از خانه کلبادی فصل بهار است که در زیباترین حالت خود دیده می‌شود. در فصل تابستان آب‌وهوای این منطقه شرجی و بسیار گرم بوده و در فصل زمستان نیز هوا بارانی و سرد است. فصل پاییز نیز برای بازدید از این مکان پیشنهاد می‌شود و مناظر رنگارنگ و زیبایی را به تصویر می‌کشد. البته که عمارت کلبادی یک مکان سرپوشیده است و در هر روز از سال که تمایل دارید می‌توانید از آن بازدید کنید.
جمع بندی
خانه کلبادی واقع در استان مازندان، شهر ساری، میدان ساعت، محله آب انبار نو است. میدان ساعت در مرکز شهر ساری قرار دارد و دسترسی به آن بسیار راحت است. گردشگران برای طی کردن مسیر از میدان ساعت می‌توانند وارد خیابان انقلاب شوند تا به محله آب انبار نو برسند. خانه کلبادی در این محله قدیمی و کهن به وضوح قابل مشاهده است. در این محله یک پارکینگ عمومی قرار دارد که در صورت سفر با خودروی شخصی می‌توانید خودروی خود را در آنجا پارک کنید.
مقالات بیشتری بخوانید
