زیگورات چغازنبیل (زیگورات دوراونتاش )
زیگورات چغازنبیل (زیگورات دوراونتاش )
خوزستان یکی از استان‌های سرسبز سرزمینمان ایران به شمار می‌رود که دارای مکان های گردشگری و توریستی فراوانیست که هر ساله در فصل زمستان گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. این استان تماشایی با وجود تاریخچه‌ای قدیمی و بناهای تاریخی بسیاری همچون زیگورات چفازنبیل و آرامگاه دانیال نبی را در میان خود جای داده است.
اگر فکر سفر به خوزستان به سرتان زد ، می‌توانید در کنار تماشایِ طبیعت چشم نوازش از دیدنی های شوش هم دیدن کنید که بازدید از این جاذبه‌ها می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان گردشگری باشد.
زیگورات چغازنبیل (زیگورات دوراونتاش ) در جنوب غربی ایران، در شهرستان شوشِ استان خوزستان، و در نزدیکی منطقه باستانی هفت‌تپه واقع شده است. زیگورات چفازنبیل یکی از این جاذبه‌های گردشگری و تفریحی دیدنی در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر شوشتر واقع شده است.
اگر می‌خواهید با تاریخ و هنر مردمان این دیار بیشتر آشنا شوید،برای اطلاعات بیشتر از این روستا با ما در مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید.
این اثر باارزش یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان خوزستان محسوب می‌شود. این معبد و نیایشگاه شگفت‌انگیز را شاه عیلام، اونتاش ناپیریشا، 1300 سال پیش از میلاد، برای نیایش و پرستش خدای شهر «اور» یعنی «اینشوشیناک» ساخت.
عیلامی
پیش از ورود آریایی‌ها، حکومت دیگری در منطقه جنوب غرب ایران بود که به آن عیلامی می‌گفتند. از ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد تا اولین هزاره پیش از میلاد، عیلامیان حکومت و تمدنی در جنوب غربی ایران برپا کرده بوند که با ورود هخامنشیان محدود شده است.
تاثیر این قوم در تاریخ ایران تا حدی است که به پادشاهان هخامنشی خط آموختند. حتی زبان عیلامی اولین زبان رسمی هخامنشیان بود که در نوشتار و تجارت از آن استفاده می‌کردند. اقوام عیلامی سال‌های بسیاری با اقوام بین‌النهرین، یعنی بابلی‌ها، آشوریان و سومری‌ها در جنگ بودند و در نهایت با حمله آشور بانیپال، پادشاه آشوری، برای همیشه از بین رفتند. یکی از بناهای مهم ساخته شده توسط این قوم، زیگورات چغازنبیل یا معبد چغازنبیل است.
سیستم آبرسانی زیگورات چغازنبیل (زیگورات دوراونتاش )
یکی از دلایل شاهکار بودن این معبد سیستم آبرسانی آن می باشد. رود دز از نزدیکی این معبد عبور میکرده اما امکان استفاده این آب برای ساکنین شهر وجود نداشته. به همین دلیل به دستور اونتاش ناپیریشا کانالی ۴۵ کیلومتری از رود دز تا شهر کشیده بودند.
آب به‌خاطر عبور از هفت تپه و دشت خوزستان گل آلود می‌شده و برای استفاده مردم نیاز به تصفیه شدن داشته است. نزدیک حصار خارجی شهر دور اونتاش، مخزن بزرگی خارج از حصار سوم و حوضی درون آن وجود دارد که از طریق نهرهای کوچکی به هم وصل می‌شده‌اند. آبی که از طریق کانال از رود دز به شهر می‌رسیده وارد این مخزن خارجی می‌شده. آب در این مخزن از چند لایه از جمله ماسه، ریگ، زغال و… گذشته و به صورت تصفیه شده وارد حوض درون حصار می‌شده. مردم شهر از آب این حوض استفاده می‌کرده‌اند.
ویژگی‌های معبد زیگورات چغازنبیل
اونتاش گال دستور ساخت شهر این مذهبی را داده بود. در میانه این شهر و مرتفع‌ترین جای آن، معبد چغازنبیل قرار داشت. ارتفاع اولیه آن ۵۲ متر در ۵ طبقه بوده است. اما امروزه تنها ۲۵ متر و ۲ طبقه و نیم از آن باقی‌مانده است. زیربنای معبد چغازنبیل مربعی با اضلاع حدودا ۱۰۵در ۱۰۵است، که دورش را حصارهای دایره‌ای پوشانده است.
عدد چهار در آن زمان به‌عنوان عددی مقدس در معماری به‌کار می‌رفته است. چهار معانی مختلفی مانند چهار جهت اصلی، چهار فصل سال، اضلاع مربع، بازوان صلیب، چهار عنصر، چها رستون عالم، چهار منزل قمر، چهار مزاج، چهار بهشت و… داشته است. همچنین روی تمامی آجرهای معبد متن یکسانی به خط میخی نوشته شده که نام پادشاه و هدف او از ساخت این معبد را بیان کرده اند.
تفاوت بزرگ این معبد با دیگر زیگورات‌های کشف شده از آن زمان، در پایه‌های هر طبقه آن است. به این ترتیب که طبقات زیگورات‌های بین‌النهرین روی هم ساخته شده‌اند اما طبقات معبد چغازنبیل شوش، هر یک از روی زمین و به‌صورت مجزا ایجاد شده‌اند. به‌جز طبقه اول و پنجم، تمام طبقات را با خشت پر کرده بودند. طبقه پنجم، محل قرار دادن بت‌ها بوده است.
سنگ‌نگاره یادبود اونتاش
یکی از آثار باستانی دوره عیلام، سنگ‌نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا می باشد. روی این سنگ‌نگاره باستانی نقش زنی حکاکی شده که دم ماهی دارد و 2 مار در دست‌هایش گرفته است. می‌توانید بالای تصویر کامل سنگ‌نگاره، کاهنه‌های معبد که در حال عبورند را ببینید.
جنس آن از ماسه‌سنگ و مربوط به ۱۳۴۰ تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد است. در سدهٔ دوازده پیش از میلاد آن را از چغازنبیل به شوش آوردند و امروزه و در موزه لوور می باشد .
