بازار قدیمی زنجان

بازار قدیمی زنجان مثالی از تماشایی‌ترین جاذبه‌های گردشگری زنجان و حتی ایران است. دارای راسته‌ها، کاروان‌سراها و مساجد فراوان است که به‌مرورزمان در دوره قاجاریه به آن اضافه شد. نزدیک به 940 عدد مغازه و حجره متنوع و 56 مسیر برای وارد و خارج‌شدن به این بازار وجود دارد. نکته بسیار قابل‌توجه درباره آن این است که طولانی‌ترین و عظیم‌ترین بازار ایران و همچنین جهان می‌باشد. در مرکز بافت قدیمی زنجان نزدیک به دروازه قلتوق قرار دارد. زیبایی بسیار چشمگیری دارد و همین امر سبب می‌شود زمانی که نیاز به خریدکردن نیز ندارید ساعت‌ها در بازار قدم بزنید و از حال و هوا و معماری قدیمی آن لذت ببرید. بازار قدیمی زنجان در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسید.

تاریخچه

بازار قدیمی زنجان جزو جاذبه‌های گردشگری باقی‌مانده از زمان قاجاریان به‌حساب می‌آید. شروع ساخت آن به دوران حکومت آقامحمدخان قاجار در سال ۱۲۰۵ هجری قمری بر می‌گردد. سپس در زمان فتحعلی‌شاه قاجار سال 1213 ساخت اولیه آن خاتمه می‌یابد. کاروان‌سراها، مساجد، سراها و گرمابه‌ها به‌مرورزمان و به طور تقریبی حدوداً در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه می‌شوند. حایز اهمیت است که در دوران صفویه فعالیت‌های اقتصادی در این منطقه شکل و رونق یافت؛ بنابراین دلیل محکمی برای علت ساخت این بازار به شمار می‌آید. ازآنجایی‌که بسیار بزرگ است به دو قسمت بازار بالا و بازار پایین تقسیم‌بندی می‌شود. دو قسمت شرقی و غربی نیز دارد.

معماری بازار قدیمی زنجان

بازار قدیمی زنجان از معماری سنتی و بی‌نظیری برخوردار است. در گوشه‌وکنار بازار شما می‌توانید شاهد انواع سبک و معماری مربوط به دوران قاجاریه باشید. از فنون به‌کاررفته در آن می‌توان به سقف‌های قوسی شکل و هلالی، جناغی و ضربی و گهواره‌ای اشاره کرد. در قسمت‌های مختلف کاشی‌کاری‌های بسیار رنگی به چشم می‌خورد که با برخورد نور آفتاب به آنها منظره بسیار زیبایی را ایجاد می‌کنند. همچنین آجرها با الگوهای مختلف هندسی خفته، راسته، و حصیری به کار گرفته شده‌اند. معماری این بازار در زمان خودش و حال جزو کارکشته‌ترین و زیباترین معماری‌های سنتی به‌حساب می‌آید. با مراجعه به بازار قدیمی زنجان دوباره استعداد و شوق هنری ایرانیان به شما یادآوری می‌شود.

اجناس معروف در بازار قدیمی زنجان

با مراجعه به حجره و مغازه‌های مختلف این بازار اجناس و سوغاتی‌های متنوعی تهیه کنید و به دوستانتان هدیه دهید.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین کالای این بازار چاقو است. همان گونه که می‌دانید سوغاتی شهر زنجان چاقو است؛ بنابراین دور از انتظار نیست که اغلب مغازه‌های این بازار سنتی به فروش چاقو اختصاص دارد. همچنین اقسام دیگر از جمله شمشیرهای قدیمی، دشنه، قدار و … بسیار به چشم می‌خورد. علاوه بر چاقو می‌توانید در این بازار کمی جست‌وجو کنید و خوراکی و سوغاتی‌های خوشمزه‌ای تهیه کنید. شستی، انگشت‌پیچی و نان اردکی، شیرینی‌های بسیار خوش‌طعمی هستند که در آنجا به فروش می‌رسند. چاروق که نوعی پاپوش قدیمی و سنتی است با طرح‌های متنوع و رنگارنگ در قفسه‌های بسیاری از مغازه‌ها جای گرفته است.

 راسته‌ها

بازار قدیمی زنجان به هشت راسته زرگرها، کفاش‌ها، بزازها، سراج‌ها و چهار راسته دیگر تقسیم‌بندی می‌شود. تقسیم کردن بازار به هشت راسته برای پیداکردن آسان‌تر مغازه‌های موردنظر به‌صورت جامع، کنترل فعالیت مغازه‌دارها توسط دولت و … دارای اهمیت است. در بازار بالا بیشتر خریدوفروش انجام می‌شود اما در بازار پایین بیشتر کاروان‌سراها و مکان‌های عمومی قابل مشاهده هستند.

راسته قیصریه

راسته قیصریه یا بازار قیصریه راسته‌ای شیک و مدرنی را در بازار قدیمی زنجان تشکیل می‌دهد. این سوق به اجناس امروزی‌تر اختصاص‌داده‌شده است. همچنین در آن اجناس گران‌تری به فروش می‌رسد و تنوع محصولات در این راسته بسیار بالا است و کالاهای شیک و زیبایی برای خرید در مغازه‌ها جای گرفته‌اند. هم اکنون راسته قیصریه بیشتر از بخش‌های دیگر مطابق باسلیقه جوانان است.

در ادامه مجله گردشگری دوباره سفر قصد دارد شما را با بخش‌های گیرای دیگری از بازار قدیمی زنجان آشنا کند.

مساجد

همان‌طور که گفته شد این بازار دارای مساجد زیبای فراوانی است. مسجد جامع، چهل‌ستون، آقا سید فتح‌الله، حجت‌الاسلام، ملار و … در آن واقع شده‌اند. مسجد چهل‌ستون در راسته حجت‌الاسلام قرار دارد. این مسجد توسط ملاعلی قار پوز آبادی ساخته شده است. مسجد آقا سید فتح‌الله در راسته صندوق‌سازان بازار قرار می‌گیرد. برای اطلاعات بیشتر درباره این مساجد از محلی‌ها یا مغازه‌دارها حتماً کمک بگیرید.

کاروان‌سراها

کاروان‌سراها نقش بسیار مهمی در اوضاع اقتصادی زمان قدیم ایفا می‌کردند. مردم در کاروان‌سراها برای مدت کوتاهی اتراق کرده و شروع به کسب‌وکار می‌کردند. در این تیمچه بسیار بزرگ نیز کاروان‌سراهای زیادی از جمله کاروان حاج علی قلی و سرای حاج کربلایی علی وجود دارد.

گرمابة حاج داداش

گرمابة حاج داداش از دیگر جاذبه‌های گردشگری زنجان است که در قلب این بازار جای گرفته است. در حال حاضر به سفره‌خانه‌ای زیبا تبدیل شده است. این بنا 200 سال دارد و در گذر زمان کارایی خود را به‌عنوان یک حمام ازدست‌داده و با بازسازی‌های متعدد و خلاقیت‌های باشکوه تبدیل به یک سفره‌خانه سنتی برای گردشگران و اهالی شهر شده است.

به طور دقیقی نمی‌توانیم درباره فرد سازنده آن اظهارنظر کرد اما گفته شده فردی به نام حاج داداش بانی آن را بنا کرده است به همین علت درگذشته به آن گرمابه حاج داداش می‌گویند.

سرای ملک

سرای ملک در قسمت پایینی بازار قدیمی زنجان قرار دارد. ساخت این بنا از سراهای رواق دار پیروی می‌کند اما در حال حاضر رواق‌ها جای خود را به حجره‌ها داده‌اند. دارای 20 حجره، چهار راهرو و 5 ورودی است. در حال حاضر این سرا بازسازی نشده و کارایی جدیدی برای آن در نظر گرفته نشده است. اما همچنان جزو جاذبه‌های بازار به‌حساب می‌آید.

سخن آخر

امیدواریم از این مطالب نهایت لذت و استفاده را برده باشید. بازار قدیمی زنجان مکان سنتی است که دل هر انسان جوان و پیری را به‌سوی خود جذب می‌کند؛ بنابراین آرزومندیم در آینده هر چه نزدیک‌تر حتماً از بازار قدیمی زنجان دیدن کنید.