کاخ گلستان تهران | از تالار آینه تا خلوت کریمخانی، داستان یک میراث ماندگار
در دل تهران مدرن و شلوغ، کاخی قدیمی و باشکوه به نام کاخ گلستان در آرامش و زیبایی خاصی جا خوش کرده است.
این کاخ که به عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایرانی در دوران قاجار شناخته می‌شود،
نه تنها گواهی بر شکوه و جلال گذشته‌های دور است، بلکه مکانی برای روایت داستان‌های تاریخی و فرهنگی ایرانیان نیز به شمار می‌آید.
با قدم گذاشتن به حیاط‌های گسترده و تالارهای پر زرق و برق کاخ گلستان، وارد دنیای اسرارآمیز و دلربای ایران باستان خواهید شد.
تالار آینه با درخشش بی‌نظیر آینه‌هایش، خلوت کریمخانی با آرامش دلپذیر و شمس‌العماره با برج بلندی که به آسمان می‌نگرد، هرکدام به نوعی بازتابی از هنر و تاریخ غنی ایران هستند.
کاخ گلستان تنها یک مکان تاریخی نیست، بلکه نشانی از خلاقیت، زیبایی و قدرت فرهنگی ایرانیان در دوران‌های مختلف است.
این مکان شگفت‌انگیز، همچنان به عنوان گنجینه‌ای از گذشته‌های دور، جذابیتی بی‌پایان برای گردشگران و پژوهشگران تاریخ و هنر دارد.
کاخ گلستان که امروز به عنوان یک میراث جهانی در یونسکو ثبت شده است،
ترکیبی از هنر ایرانی و اروپایی است و بازتابی از تاریخ، فرهنگ و معماری ایران در دوران‌های مختلف محسوب می‌شود.
در این مطلب از مجله گردشگری دوباره سفر همراه ما باشید تا شما را با این کاخ حیرت انگیز آشنا کنیم.
در آخر هم کلیپی جذاب از کاخ گلستان تهران برای شما قرار خواهیم داد.
معرفی کاخ گلستان تهران
کاخ گلستان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بناهای تاریخی تهران است که در قلب پایتخت ایران واقع شده است.
این مجموعه تاریخی به‌دلیل معماری منحصر به فرد و آثار هنری ارزشمندش، به عنوان یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های گردشگری کشور به شمار می‌آید.
کاخ گلستان مجموعه‌ای از بناهای مختلف را شامل می‌شود که هر یک از آنها تاریخچه و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
کاخ گلستان شامل چندین بخش مهم و تاریخی است که از جمله آنها می‌توان به ایوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آینه، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی، تالار برلیان، عمارت بادگیر، کاخ شمس العماره، تالار الماس و کاخ سفید اشاره کرد.
ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی از قدیمی‌ترین بناهای این مجموعه به شمار می‌آیند و متعلق به دوران کریمخان زند هستند.
هر یک از این بخش‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود هستند که به زیبایی و ارزش تاریخی این مجموعه افزوده‌اند.
علاوه بر ساختمان‌های اصلی، مجموعه فرهنگی و تاریخی گلستان شامل کتابخانه‌های مختلف از جمله کتابخانه نسخ خطی، مرکز اسناد تصویری، مرکز اسناد خطی و واحدهای مختلفی مانند دفتر فنی، امور بین‌الملل، امور فرهنگی، واحد کودک و نوجوان و دفتر حقوقی نیز می‌شود.
این تنوع در بخش‌های مختلف نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی فعالیت‌های فرهنگی و تاریخی این مجموعه است.
بیشتر بخوانید:
جاهای دیدنی اطراف کاخ گلستان
در اطراف کاخ گلستان نیز جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد.
بازار تهران با قدمت تاریخی و تنوع کالاهای خود، قهوه‌خانه حاج علی درویش که به خاطر محیط سنتی و آرامش‌بخش خود مشهور است،
سبزه میدان با فضای باز و تاریخی‌اش، خیابان ناصرخسرو با بازارچه‌های رنگارنگ و کوچه‌های مروی و دارالفنون،
همه و همه از مکان‌های دیدنی و جذاب اطراف کاخ گلستان هستند که می‌توانند تجربه‌ای کامل از فرهنگ و تاریخ تهران را به بازدیدکنندگان ارائه دهند.
مساحت و تاریخچه کاخ گلستان
کاخ گلستان با قدمتی بیش از ۴۴۰ سال، یکی از نمادهای تاریخی پایتخت ایران است.
این کاخ در حال حاضر به مساحت ۴٫۵ هکتار به کاربری‌های مختلف خود ادامه می‌دهد، که نسبت به وسعت اولیه خود کاهش یافته است.
این مکان زمانی محل سکونت و فعالیت پادشاهانی همچون آقا محمدخان، فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و احمدشاه قاجار بود و نقش مهمی در تاریخ ایران ایفا کرده است.
تاریخچه کاخ گلستان به دوران شاه عباس صفوی بازمی‌گردد،
هرچند مهم‌ترین دوره تاریخی این کاخ به عصر قاجار و به ویژه دوران آقا محمد خان قاجار مربوط می‌شود.
آقا محمد خان قاجار پس از پیروزی بر لطفعلی خان زند، تهران را به‌عنوان پایتخت انتخاب کرد و همین امر موجب افزایش اهمیت کاخ گلستان شد.
ناصرالدین شاه قاجار نیز در این کاخ تاج‌گذاری کرد و با سفر به اروپا، باعث شد که کاخ گلستان تحت تأثیر معماری اروپایی تغییرات زیادی را تجربه کند.
در دوران مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار، تغییرات زیادی در این مجموعه به وجود نیامد،
اما این دوره به‌دلیل رخدادهای تاریخی مهمی همچون انقلاب مشروطه و تأثیرات آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در دوران پهلوی اول و دوم نیز تغییراتی در کاخ گلستان به وقوع پیوست که نشان‌دهنده ادامه تحولات تاریخی در این مکان است.
تکیه دولت
تکیه دولت که به دستور ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۴ هجری قمری ساخته شد،
از نظر معماری با دیگر تکیه‌های تهران متفاوت بود. این بنا که در ضلع جنوب شرقی کاخ گلستان و جنوب غرب شمس العماره قرار داشت،
به‌صورت منشوری هشت‌ضلعی طراحی شده بود و در داخل به شکل استوانه بود.
تکیه دولت سه ورودی برای آقایان، بانوان و پادشاه داشت و به عنوان بزرگ‌ترین نمایش‌خانه کشور در آن زمان شناخته می‌شد.
با این حال، پس از مشروطه و ظهور نمایش‌های جدید، این بنا رونق خود را از دست داد و در سال ۱۳۲۵ برای ساخت یک شعبه بانک ملی تخریب شد.
عمارت خروجی
عمارت خروجی در ضلع شمالی شمس العماره قرار داشت و باغ گلستان را به دو بخش تقسیم می‌کرد.
ساخت این عمارت از زمان آقا محمدخان تا فتحعلی شاه طول کشید و شامل اتاق موزه، صندوق‌خانه تالار آینه گلستان و رخت‌دارخانه سلطنتی بود.
در دوره ناصرالدین شاه، به منظور ساخت موزه‌ای مشابه با کشورهای اروپایی،
این عمارت تخریب شد و در جای آن استخر بزرگی احداث گردید که بعدها به فضای سبز تبدیل شد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که نام “کاخ گلستان” از تالار گلستان در عمارت خروجی گرفته شده و به تدریج به کل مجموعه اطلاق شده است.
اندرون و خوابگاه ناصری
ناصرالدین شاه تغییرات زیادی در مجموعه گلستان ایجاد کرد،
از جمله گسترش عمارت اندرون که به خوابگاه ناصری معروف شد و از روی کاخ دولمه باغچه سلطان عثمانی ساخته شده بود.
این بنا به‌عنوان محل اقامت ناصرالدین شاه و خانواده‌اش مورد استفاده قرار می‌گرفت.
با این حال، در دوره پهلوی اول، برای از بین بردن این نماد، عمارت اندرون تخریب شد و به جای آن ساختمان‌های وزارت دارایی ساخته شد.
معماری کاخ گلستان تهران: تجلی هنر و تاریخ
کاخ گلستان تهران، که به عنوان یکی از برجسته‌ترین و باارزش‌ترین آثار معماری ایران شناخته می‌شود،
مجموعه‌ای تاریخی و فرهنگی است که در قلب تهران قرار دارد.
این مجموعه شامل چندین کاخ و تالار سلطنتی است که در میان باغی زیبا و سرسبز واقع شده‌اند.
معماری این مجموعه، با تأثیراتی از دوران‌های مختلف تاریخی و فرهنگی، به یکی از شاهکارهای هنری و معماری تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید:
- کوتاه ترین مسیر تهران به اصفهان | راهنمای کامل سفر
- کوتاه ترین مسیر تهران به شیراز | از برج آزادی تا دروازه قرآن
پیشینه تاریخی و معماری
تاریخچه معماری کاخ گلستان به دوران صفویه بازمی‌گردد،
زمانی که این مجموعه به عنوان یکی از محل‌های اقامت و مدیریت پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار گرفت.
اما تغییرات عمده‌ای در دوران قاجار، به ویژه در دوره ناصرالدین‌شاه، در این مجموعه صورت گرفت.
در این دوران، به دلیل روابط گسترده تجاری، سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای اروپایی،
تأثیرات معماری نئوکلاسیک اروپا به وضوح در طراحی و تزیینات کاخ گلستان نمایان شد.
این تغییرات، موجب خلق ترکیبی منحصر به فرد از سبک‌های معماری ایرانی و اروپایی شد که امروزه به وضوح در کاخ گلستان مشاهده می‌شود.
تلفیق سبک‌های معماری
یکی از ویژگی‌های بارز معماری کاخ گلستان، تلفیق هنرمندانه سبک‌های معماری ایرانی و اروپایی است.
در حالی که بخش‌های مختلف این مجموعه هنوز رگه‌هایی از معماری سنتی ایرانی را حفظ کرده‌اند،
تأثیرات نئوکلاسیک نیز به طور گسترده‌ای در طراحی و تزیینات آن مشاهده می‌شود.
این تلفیق، باعث خلق نمایی بی‌نظیر و شگفت‌انگیز شده است که نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
کاشی‌کاری و تزیینات
کاشی‌کاری‌های کاخ گلستان یکی از جاذبه‌های اصلی این مجموعه هستند که با مضامین مختلفی از جمله اساطیر، شکار، بزم، عاشقانه، رزم و نبرد و همچنین نمای بناهای تاریخی و پادشاهان، تزیین شده‌اند.
این کاشی‌کاری‌ها، نمونه‌ای بارز از تأثیرات فرهنگ غربی بر هنر ایرانی به شمار می‌روند.
در این تزیینات، استفاده از تکنیک‌های نقاشی غربی نظیر حجم نمایی، سایه روشن کاری و طبیعت‌گرایی، به همراه شیوه‌های سنتی تصویرسازی ایرانی، به وضوح مشاهده می‌شود.
این ترکیب، به خلق تصاویری منحصر به فرد و جذاب کمک کرده است که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
آینه‌کاری‌های باشکوه
یکی از ویژگی‌های چشمگیر دیگر کاخ گلستان، آینه‌کاری‌های زیبا و پیچیده آن است.
به ویژه در تالار آینه، که تزیینات آن بیش از هفت سال طول کشیده است، این هنر به اوج خود رسیده است.
آینه‌کاری‌های تالار آینه با دقت و ظرافت بسیار زیادی انجام شده‌اند و نمایی درخشان و بی‌نظیر از هنر و زیبایی را به نمایش می‌گذارند.
این تزیینات، به دلیل استفاده از آینه‌های متعدد و طراحی‌های پیچیده، به یکی از شاهکارهای هنری کاخ گلستان تبدیل شده‌اند.
طلاکاری و تزیینات دیگر
تزیینات طلاکاری روی سنگ نیز یکی از ویژگی‌های جذاب کاخ گلستان به ویژه در شمس‌العماره و تخت مرمر هستند.
در دوران قاجار، استفاده از ورق‌های فلزی برای تزیینات طلاکاری رایج بود و نشان‌دهنده مهارت هنرمندان طلاکوب آن دوران است.
این تزیینات با توجه به دوام و زیبایی خود، ارزش مجموعه کاخ گلستان را به شدت افزایش داده و به نمایش هنر و مهارت‌های هنرمندان آن دوره کمک کرده‌اند.
تأثیرات فرهنگی و هنری
کاخ گلستان نه تنها به عنوان یک اثر معماری برجسته، بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی و هنری نیز اهمیت دارد.
تأثیرات فرهنگی و هنری مختلفی که در طراحی و تزیینات این مجموعه مشاهده می‌شود، نشان‌دهنده تعاملات گسترده فرهنگی ایران با دنیای غرب و همچنین توانایی هنرمندان ایرانی در به کارگیری تکنیک‌های جدید و نوآورانه است.
این تأثیرات، به ویژه در کاشی‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها، به وضوح مشاهده می‌شود و نشان‌دهنده قدرت جذب و تأثیرپذیری هنر ایرانی از فرهنگ‌های مختلف است.
تحولات و مرمت‌ها
در طول تاریخ، کاخ گلستان دستخوش تغییرات و مرمت‌های زیادی شده است.
این تغییرات، به ویژه در دوران معاصر، به منظور حفظ و نگهداری از این مجموعه تاریخی انجام شده‌اند.
مرمت‌ها و بازسازی‌ها، با هدف حفظ ارزش‌های تاریخی و فرهنگی کاخ گلستان،
به دقت و با رعایت اصول هنری و معماری انجام شده‌اند.
این تلاش‌ها، به حفظ و انتقال این میراث فرهنگی به نسل‌های آینده کمک کرده است و اهمیت این مجموعه را دو چندان کرده است.
آشنایی با بخش‌های مختلف کاخ گلستان
کاخ گلستان، واقع در قلب تهران، به عنوان یکی از مهم‌ترین و زیباترین مجموعه‌های تاریخی ایران، نمایانگر شکوه و جلال دوران قاجار است.
این کاخ با قدمتی بیش از 200 سال، مجموعه‌ای از بناها و فضاهای مختلف را در بر می‌گیرد که هر یک به نوعی بازتاب‌دهنده هنر و فرهنگ آن دوره هستند.
در ادامه، با بخش‌های مختلف این کاخ آشنا خواهیم شد:
شمس‌العماره
شمس‌العماره، در واقع، گوهری در مجموعه کاخ گلستان است که با ارتفاع چشم‌گیرش به یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های این مجموعه تبدیل شده است.
این بنا، که در سال 1284 هجری شمسی ساخته شد، به دستور ناصرالدین شاه قاجار به منظور ایجاد نمایی مشابه آسمان‌خراش‌های اروپایی طراحی شد.
ناصرالدین شاه، که در سفرهای خود به اروپا تحت تأثیر ساختمان‌های بلند قدیمی قرار گرفته بود،
به ساختن چنین بنایی در پایتخت خود پرداخت تا بتواند از بالای آن نمای زیبای تهران و اطرافش را تماشا کند.
شمس‌العماره، با ارتفاع 35 متر و پنج طبقه، در زمان خود بلندترین ساختمان ایران به شمار می‌رفت.
این ساختمان، با استفاده از فلز در ساختار خود، نوآوری بزرگی در معماری ایرانی محسوب می‌شود.
درون شمس‌العماره، تزیینات باشکوهی مانند آینه‌کاری، نقاشی و گچ‌بری وجود دارد که زیبایی و شکوه خاصی به آن بخشیده‌اند.
ایوان تخت مرمر
ایوان تخت مرمر، که همچنین به نام‌های ایوان دارالاماره یا دیوانخانه نیز شناخته می‌شود،
قدیمی‌ترین بنای تاریخی در مجموعه کاخ گلستان است و به دوران کریم خان زند تعلق دارد.
این ایوان با تزیینات زیبایی از جمله گچ‌بری، خاتم‌کاری، سنگ‌تراشی، منبت، مشبک و آینه‌کاری مزین شده است و به نوعی نگین درخشان مجموعه گلستان به شمار می‌رود.
زیباترین ویژگی این ایوان، تخت مرمرین آن است که به دستور فتحعلی شاه ساخته شد.
تختی از سنگ مرمر زرد یزد، شامل 65 قطعه بزرگ و کوچک، که طراحی آن به تخت حضرت سلیمان اشاره دارد و با ابیاتی از ملک الشعراء در ستایش فتحعلی شاه، در این تخت حجاری شده است.
محوطه کاخ گلستان
محوطه بیرونی کاخ گلستان، به‌ویژه درختان، استخرها و فواره‌های اطراف آن، محیطی مناسب برای پیاده‌روی و عکاسی ایجاد کرده است.
کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و نمای زیبای هر یک از ساختمان‌های محوطه، گشت‌وگذار در این بخش را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل می‌کند.
بیشتر بخوانید:
کاخ اختصاصی و تالارهای آن
کاخ اختصاصی مجموعه گلستان، شامل تالارهای سلام، عاج، آینه، ظروف و برلیان است که هر یک ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند.
تالار سلام
تالار سلام، که همچنین به عنوان اتاق موزه یا تالار تاج‌گذاری نیز شناخته می‌شود، در ضلع شمال غربی کاخ گلستان قرار دارد.
ناصرالدین شاه، با الهام از موزه‌های کشورهای غربی، تصمیم به ساخت این موزه در کاخ گلستان گرفت.
ساختمان‌های قدیمی در این بخش تخریب و به جای آن، تالار سلام و دیگر اتاق‌های مربوط به موزه ساخته شدند.
ساخت و تکمیل این بخش‌ها تا سال 1296 هجری قمری ادامه یافت.
این تالار به دلیل استفاده برای مراسم سلام و همچنین تاج‌گذاری شاهان پهلوی به این نام شناخته می‌شود.
موزه مخصوص
موزه مخصوص، بخشی از حوضخانه تالار سلام است و اشیای نفیس متعلق به شاهان قاجار را در خود جای داده است.
این اشیاء شامل هدایا از پادشاهان و هنرمندان معاصر و نیز خریداری شده توسط شاهان قاجار است.
موزه نگارخانه
بخش دیگری از حوضخانه تالار سلام به موزه نگارخانه اختصاص دارد که شامل تابلوهای نقاشی دوران قاجار است.
این موزه به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش جنوبی شامل تابلوهای نقاشی هنرمندان قاجاری مانند میرزا بابا نقاشباشی و ابوالحسن ثانی است،
در حالی که بخش شمالی به آثار نقاشان متاخر دوره قاجار مانند کمال الملک و محمود خان صبا اختصاص دارد.
تالار آینه
تالار آینه، که در کنار تالار سلام واقع شده است،
با نقاشی معروف کمال‌الملک از ناصرالدین شاه و تالار آینه شناخته می‌شود.
نقاشی او از این تالار، به صورت بزرگ‌تر از واقعیت، هنر او را در بزرگ‌نمایی و عظمت‌بخشی به تالار به نمایش می‌گذارد.
تالار عاج
تالار عاج یکی از بخش‌های باشکوه گلستان است که بر اساس شواهد، قبل از تالار سلام و آینه ساخته شده است.
در این تالار، دو عاج بزرگ فیل وجود دارد که دلیل نام‌گذاری آن به تالار عاج به نظر می‌رسد.
همچنین، برخی معتقدند که نام واقعی این تالار “تالار آج” به معنی گرسنه در زبان ترکی بوده است.
تالار ظروف
تالار ظروف در سال 1344 هجری شمسی روی بقایای سازه‌ای از عهد قاجار ساخته شد و به نگهداری و نمایش هدایای پادشاهان اروپایی به شاهان قاجار اختصاص دارد.
این هدایا شامل سرویس‌های چینی و جواهرنشان‌های مختلف است که از کشورهای مختلف به ایران ارسال شده‌اند.
تالار برلیان
تالار برلیان به خاطر زیبایی‌های آینه‌کاری و چلچراغ‌هایش شناخته می‌شود.
پیش از این تالار، کاخ بلور در این مکان وجود داشت که به خاطر فرسودگی تخریب و به جای آن تالار برلیان ساخته شد.
این تالار، در دوران ناصرالدین شاه به عنوان محل نگهداری هدایای پادشاهان خارجی و در عصر پهلوی به عنوان محلی برای برگزاری مهمانی‌های رسمی دربار مورد استفاده قرار می‌گرفت.
خلوت کریمخانی
خلوت کریمخانی در گوشه شمال غربی کاخ گلستان قرار دارد و به شکل ایوان سه دهنه با ستون‌ها و حوضی زیبا است.
این بنا به دلیل انتقال بقایای جسد کریمخان زند توسط آقا محمدخان قاجار اهمیت تاریخی دارد.
در دوران ناصرالدین شاه، این مکان به حیاط کریمخانی تغییر یافت و به محل استراحت پادشاه تبدیل شد.
در این مکان، سنگ مزار ناصرالدین شاه و تخت مرمرین فتحعلی شاه نیز قرار دارد.
عمارت بادگیر
عمارت بادگیر که در ضلع جنوبی مجموعه گلستان واقع شده است، به دوران فتحعلی شاه تعلق دارد و در دوران ناصرالدین شاه تغییرات زیادی را تجربه کرده است.
این عمارت با تزیینات نقاشی، آینه‌کاری، گچ‌بری و منبت‌کاری فوق‌العاده، به ویژه تالار شاه‌نشین با ارسی‌ها، ازاره‌های مرمری، و کفپوش معرق هفت رنگ، چشم‌نواز است.
تالار الماس
تالار الماس به خاطر آینه‌کاری‌های زیبا و مقرنس‌های آینه‌کاری‌اش معروف است.
این تالار به دستور فتحعلی شاه ساخته شد و در دوران ناصرالدین شاه تغییراتی در تزیینات آن ایجاد شد.
تالار الماس از دهلیزها، بالاخانه‌ها و پستوهای متعددی تشکیل شده است و حوضخانه بزرگی نیز در زیر آن وجود دارد.
کاخ ابیض
کاخ ابیض، که به خاطر رنگ سفید و استفاده از مرمر سفید به این نام شهرت دارد، در گوشه جنوب غربی مجموعه گلستان واقع شده است.
این کاخ به دستور ناصرالدین شاه به تقلید از معماری اروپایی ساخته شد و محل نگهداری وسایل گران‌قیمتی که از سلطان عبدالحمید پادشاه عثمانی هدیه گرفته شده بود، شد.
در دوران پهلوی، این کاخ به محل کار صدراعظم و جلسات هیئت دولت تبدیل شد و در سال 1347 به موزه مردم‌شناسی تبدیل گردید که به نمایش پوشاک و فرهنگ‌های مختلف ایران اختصاص دارد.
این بخش‌های مختلف کاخ گلستان هر یک با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نشان‌دهنده شکوه و زیبایی دوران قاجار و همچنین معماری تاریخی ایران هستند.
کتاب خانه کاخ گلستان
کتاب خانه فوق یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های تاریخی و فرهنگی ایران به‌شمار می‌رود و به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
کتابخانه نسخ خطی و کتابخانه چاپی. این کتابخانه نه تنها نمادی از دوره‌های تاریخی مختلف ایران، بلکه بازتابی از تحولات علمی، فرهنگی و هنری این سرزمین است.
تاریخچه و پیشینه کتابخانه
پیشینه این کتاب خانه به اوایل قرن ۱۳ هجری قمری بازمی‌گردد، زمانی که فتحعلی شاه قاجار، یکی از پادشاهان قدرتمند سلسله قاجار، با تأسیس کتابخانه‌ای به نام “کتابخانه شاهنشاهی” اقدام به جمع‌آوری نسخ خطی و کتب ارزشمند کرد.
در آن دوران، گردآوری و حفظ آثار خطی، اهمیت ویژه‌ای داشت و بسیاری از این نسخ به دست هنرمندان و خطاطان برجسته نگارش و تذهیب شده بودند.
این آثار نه تنها به لحاظ محتوای علمی و فرهنگی ارزشمند بودند، بلکه به دلیل کیفیت هنری و خطاطی‌شان نیز از اهمیت بالایی برخوردار بودند.
با گذشت زمان، و به‌ویژه در دوران پهلوی دوم، توجه به کتابخانه و گسترش آن افزایش یافت.
در این دوره، کتابخانه چاپی نیز به مجموعه اضافه شد. در ابتدا، کتابخانه چاپی در طبقه اول کاخ ابیض قرار داشت،
اما در سال ۱۳۸۴ به مکانی جدید با مساحت ۹۳ متر مربع در ضلع شمال شرقی کاخ گلستان منتقل شد.
این انتقال، فضای بیشتری را برای نگهداری و نمایش کتاب‌ها فراهم کرد و دسترسی به منابع را برای پژوهشگران ساده‌تر کرد.
گنجینه‌های موجود در کتابخانه
این بخش از کاخ گلستان در حال حاضر بیش از ۷۰۰۰ کتاب تاریخی، هنری و چاپ سنگی را در خود جای داده است.
این کتاب‌ها عمدتاً متعلق به دوران قاجار و پهلوی هستند و به دلیل محتوای ویژه‌شان، ارزش فرهنگی بالایی دارند.
از میان این تعداد، حدود ۲۵۰۰ کتاب تاریخی موجود است که به‌ویژه برای پژوهشگران علاقه‌مند به تاریخ ایران، منبع بی‌نظیری محسوب می‌شود.
کتابخانه چاپی
در بخش کتاب‌های چاپی، قدیمی‌ترین اثر موجود در این مجموعه، دیوان شمس با قدمتی بیش از ۵۲ سال است.
همچنین یکی از ارزشمندترین آثار این بخش، کتاب «طوفان البکاء» است که تنها ۵۶ نسخه از آن در سراسر دنیا موجود است.
این کتاب، تصویری از زندگی و داستان‌های امامان شیعه ارائه می‌دهد و به عنوان یکی از آثار نادر و تاریخی در جهان اسلام شناخته می‌شود.
نسخ خطی
بخش نسخ خطی کتاب خانه کاخ گلستان نیز یکی از گنجینه‌های بی‌همتای این مجموعه است.
از میان آثار موجود در این بخش می‌توان به مرقع گلشن، نسخه‌ای از «هزار و یک شب»، شاهنامه بایسنقری و قرآن‌های نفیس دوره فتحعلی شاه اشاره کرد.
این آثار به لحاظ هنری و تاریخی از ارزش بسیار بالایی برخوردارند و نشان‌دهنده توانمندی و دقت هنرمندان و خطاطان ایرانی در طول قرون مختلف هستند.
مرقع گلشن به‌ویژه یکی از آثار برجسته در تاریخ هنر ایران است که به دلیل استفاده از نقوش زیبا و خطاطی‌های دقیق، از اهمیت بالایی برخوردار است.
دسترسی به کتابخانه
این کتابخانه برخلاف سایر کتابخانه‌های عمومی، تنها برای گروه خاصی از افراد باز است.
دانشجویان، استادان دانشگاه، نویسندگان و محققان می‌توانند با ارائه معرفی‌نامه از این کتابخانه استفاده کنند.
این محدودیت به دلیل حفظ و نگهداری بهتر از نسخ خطی و کتاب‌های ارزشمند موجود در این کتابخانه است.
استفاده از کتابخانه برای عموم آزاد نیست تا از آسیب‌دیدن احتمالی آثار جلوگیری شود و در عین حال، محققان و پژوهشگران بتوانند به بهترین نحو از منابع موجود بهره‌مند شوند.
اهمیت کتاب خانه کاخ گلستان
کتابخانه فوق به دلایل مختلفی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نخست، این کتابخانه به‌عنوان بخشی از یکی از کاخ‌های تاریخی تهران، نمایانگر دوره‌های مختلف تاریخی ایران است و به نوعی ارتباطی میان گذشته و حال برقرار می‌کند.
دوم، آثار موجود در این کتابخانه نه تنها به لحاظ محتوایی اهمیت دارند،
بلکه از نظر هنری و فرهنگی نیز ارزشمند هستند.
بسیاری از نسخ خطی و کتاب‌های چاپی موجود در این کتابخانه به عنوان آثاری از دوره قاجار و پهلوی شناخته می‌شوند و پژوهشگران علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ این دوره‌ها می‌توانند از آنها بهره‌مند شوند.
علاوه بر این، وجود کتاب‌هایی همچون شاهنامه بایسنقری و مرقع گلشن نشان‌دهنده اهتمام پادشاهان و دربار ایران به حفظ و نگهداری از آثار هنری و علمی است.
این کتاب‌ها نه تنها از لحاظ محتوایی، بلکه از نظر هنری و تزئینات نیز از ارزش بالایی برخوردارند و می‌توانند به‌عنوان منبعی غنی برای پژوهش‌های هنری و تاریخی مورد استفاده قرار گیرند.
بازدید مجازی از کاخ گلستان
برای بسیاری از علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران، بازدید از کاخ گلستان یکی از جذاب‌ترین تجربه‌ها محسوب می‌شود.
این کاخ که در قلب پایتخت واقع شده است.
نمادی از شکوه و عظمت دوران قاجار و پهلوی است و شامل بخش‌های مختلفی همچون تالار آینه، تالار سلام و موزه‌های متعددی است.
با این حال، همه افراد نمی‌توانند به‌صورت حضوری از این کاخ دیدن کنند،
اما به‌لطف فناوری و اینترنت، امکان بازدید مجازی از کاخ گلستان فراهم شده است.
این بازدید مجازی به علاقه‌مندان اجازه می‌دهد تا از طریق اینترنت و با استفاده از این لینک،
به‌صورت آنلاین و از راه دور به بخش‌های مختلف کاخ گلستان دسترسی داشته باشند.
از تالارهای باشکوه تا باغ‌های زیبا، تمامی جزئیات این کاخ در بازدید مجازی قابل مشاهده است
و افراد می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی، تجربه‌ای نزدیک به واقعیت از این مکان تاریخی داشته باشند.
این امکان نه تنها برای گردشگران داخلی، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران در سراسر جهان فراهم شده است
و به‌خصوص در دوران‌های محدودیت‌های سفر، یک راهکار عالی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ ایران است.
آدرس کاخ گلستان تهران
کاخ گلستان تهران در خیابان پانزده خرداد، ضلع شمال میدان ارگ قرار دارد.
ویدیویی از کاخ گلستان
جمع بندی
کاخ گلستان تهران یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین آثار تاریخی ایران است که در قلب پایتخت واقع شده و قدمتی چند صد ساله دارد.
این کاخ که در دوران صفویه بنیان نهاده شد و در دوره قاجار به اوج عظمت خود رسید،
به عنوان محل اقامت و دربار پادشاهان قاجار شناخته می‌شد. کاخ گلستان ترکیبی از معماری ایرانی-اروپایی است
و شامل بخش‌های مختلفی مانند تالار آینه، تالار سلام، عمارت شمس‌العماره، و موزه‌های متعدد می‌شود.
بازدید از کاخ گلستان تهران تجربه‌ای بی‌نظیر از تاریخ و فرهنگ ایران است
و بازدید مجازی از آن نیز برای علاقه‌مندان فراهم شده است تا بتوانند با شکوه و زیبایی این اثر تاریخی از راه دور آشنا شوند.
کاخ گلستان نه تنها به‌عنوان یک بنای تاریخی، بلکه به‌عنوان نمادی از فرهنگ، هنر، و تاریخ ایران شناخته می‌شود.
