برج قربان همدان: بنایی بازمانده تاریخی
همدان از زیباترین شهرهای ایران محسوب می‌شود که در غرب کشور قرار گرفته است. این شهر قدیمی دارای جاذبه‌های تاریخی متعددی است که بسیار ارزشمند هستند. همدان از شهرهای قدیمی بوده که می‌توان آثار تاریخی بسیار کهن از دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان را در آن مشاهده کرد. یکی از جاذبه‌های تاریخی این شهر برج قربان همدان نام دارد که بسیاری از مسافران برای بازدید از آن به این شهر سفر می‌کنند. در ادامه در مجله گردشگری دوباره سفر به معرفی این برج و ویژگی‌های آن پرداخته شده است.
معرفی برج قربان همدان
برج قربان همدان یکی از چندین آثار تاریخی ارزشمند و کهن شهر همدان است. برج قربان قسمتی از یک مجموعه بسیار بزرگ است که در زمان گذشته شامل مسجد، کتابخانه، مدرسه و خانقاه می‌شد؛ اما امروزه تنها یک برج از آن باقی مانده است و خبری از کتابخانه و مدرسه نیست. علت نام‌گذاری این برج به‌خاطر فردی به نام قربان است که در زمان حمله افغان‌ها این برج را به‌عنوان سنگر خود ساخته و افراد بومی محله را از شورش افغان‌ها نجات داده است.
این برج در دوران صفویه ساخته شده، همچنین برج قربان در بین خیابان‌های طالقانی و مدنی همدان واقع شده و در محله زندی‌ها قرار دارد. برج دارای معماری بسیار خاصی بوده که از دور می‌توان گنبد نوک تیز آن را مشاهده کرد. همچنین در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و یکی از بزرگان همدان به نام حافظ ابوالعلاء همدانی در این برج مدفون شده است. علاوه بر این بر طبق گفته برخی از افراد عده‌ای از پادشاهان سلجوقی در این برج مدفون شده‌اند. نکته مهم این که به برج قربان در جریان جنگ تحمیلی خسارات قابل توجهی وارد شده که خوشبختانه بلافاصله مورد مرمرت و بازسازی قرار گرفته است.
تاریخچه برج قربان همدان
برج قربان همدان توسط فردی به همین نام در دوران صفویه بنا شد. دارای قدمت بسیار طولانی بوده که به قرن هفتم یا هشتم هجری برمی‌گردد و امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی و ملی ایران شناخته می‌شود. از سازنده این برج به طور دقیق اطلاعاتی وجود ندارد؛ اما با توجه به یکی از قبرهایی که درون برج قرار دارد تاریخی بر روی آن حک شده که به سال ۱۹۹۰ هجری قمری تعلق دارد و نشان از ساخت این برج در دوران صفویه است.
با توجه به معماری ساده‌ای که دارد بسیار منحصر به فرد بوده و چشم‌ها را به خود خیره می‌کند. این برج امروزه به‌صورت یک خرابه دیده می‌شود که البته در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی به بازسازی و مرمت آن پرداخته شد و در حال حاضر در وضعیت مناسبی برای بازدید قرار دارد. این بنا فاقد کتیبه است و تنها می‌توان از روی سنگ قبرهایی که در داخل آن وجود دارد تا حدودی به تاریخچه ساخت آن پی برد.
معماری برج قربان همدان
معماری برج قربان بسیار باشکوه است و هنر معماران ایران در گذشته را نشان می‌دهد. نقشه ساخت برج به صورت 12ضلعی بوده که از سه طبقه تشکیل شده است. سرداب پایین‌ترین قسمت، بدنه در میان و گنبد بالاترین قسمت برج را تشکیل می‌دهند. هر یک از ضلع‌های برج دارای 2 متر عرض هستند و داخل هر کدام طاق نما ساخته شده است. در بیرون برج نیز طاق نماهای جناغی متعددی دیده می‌شود که دارای 6 متر ارتفاع هستند. گنبد برج به شکل نوک تیز و هرمی ساخته شده است که ارتفاع آن به 8 متر می‌رسد.
بر روی 4 تا از طاق نماهای ساختمان 4 دریچه مشبک دیده می‌شود که از جنس چوب و به شکل مربع هستند. جنس گنبد از ساروج و آجر بوده و ظاهر آن در داخل و بیرون کاملا متفاوت است. گنبد از داخل به‌صورت کروی و نیم‌دایره و از بیرون به‌صورت چند وجهی دیده می‌شود. از ویژگی‌های گنبد می‌توان به کاربرد دو پوش در ساخت آن اشاره کرد. ورودی برج دارای عرض درونی 80 سانتی‌متر است و عمق آن به 50 سانتی‌متر می‌رسد. درگاه یا همان ورودی برج در ضلع شرقی بنا واقع شده که دارای ارتفاع 2 متر است.
همچنین این بنا دارای قطر درونی 90.4 متر و قطر بیرونی 20.6 متر است. برای ساخت این برج از آجر استفاده شده که در عین حال بسیار استوار و مستحکم است. سرداب به‌عنوان پایین‌ترین قسمت بنا شناخته می‌شود که در سال 1329 و حین مرمت کشف شده است. این بنا بسیار ساده بوده و تزییناتی در سطح آن مشاهده نمی‌شود. پوشش بیرونی ساختمان به‌صورت کاملاً مهندسی ساخته شده که گنبد داخلی را از نفوذ رطوبت در امان نگاه می‌دارد. همین امر موجب شده تا بنا استحکام و ظاهر خود را پس از گذشت سالیان طولانی حفظ کند.
راه دسترسی و بازدید از برج قربان همدان
برج قربان از پربازدیدترین مکان‌های تاریخی این شهر است که هر ساله تعداد زیادی از مسافران و گردشگران را به سمت خود جذب می‌کند. راه دسترسی به این برج بسیار آسان بوده و در محله زندی که از محله‌های تاریخی همدان است قرار دارد. آدرس برج قربان سرراست است و شما باید وارد حاشیه جنوبی تپه مصلی شوید. پس از آن به محله زندی‌ها که در بین خیابان طالقانی و مدنی قرار گرفته است حرکت کنید. در نهایت برج قربان را که در کنار دبیرستان ابن سینا واقع شده است مشاهده می کنید.
با ماشین شخصی، تاکسی و اتوبوس می‌توانید به برج بروید. بازدید از برج قربان همدان برای عموم آزاد است و با تهیه بلیت و هزینه بسیار اندک می‌توانید از زیبایی و شگفتی‌های آن بهره‌مند شوید. پیشنهاد می‌شود در روز به دیدن از این برج بپردازید چرا که در شب بسیار تاریک بوده و چیزی دیده نمی شود. برای بازدید از برج تنها یک ساعت زمان کافی است و در این زمان می‌توانید تمام نقاط آن مشاهده کنید. همدان در هر 4 فصل سال از آب و هوای مناسبی برخوردار بوده و شما می‌توانید در هر فصلی از ایام سال به این شهر سفر کرده و از آثار تاریخی آن دیدن کنید.
همچنین امکان عکس‌برداری از برج وجود دارد و می‌توانید لحظات بسیار خوشی را با دوربین به ثبت برسانید. در فصل تابستان به دلیل افزایش سفرها به همدان، بازدید از برج قربان بسیار شلوغ می‌شود و در صورت تمایل می‌توانید در دیگر فصول سال که خلوت‌تر است به دیدن برج بروید. بازدید از برج قربان در تمام روزهای هفته به غیر از جمعه از ساعت 8:00 تا 19:00 امکان‌پذیر است. علاوه بر این رزرو بلیت به‌صورت آنلاین برای گردشگران عزیز امکان پذیر است.
مکان‌های دیدنی اطراف برج قربان همدان
در اطراف برج قربان جاهای دیدنی فراوانی وجود دارد که بد نیست در سفر خود به همدان از آنها نیز دیدن کنید. این مکان‌ها عبارت‌اند از:
پارک کودک
این پارک دارای فضای سبز بسیار وسیعی است و از جاذبه‌های گردشگری شهر همدان به شمار می‌رود. برای استراحت و گذراندن اوقات فراغت بسیار مناسب است. فاصله آن تا برج قربان تنها 850 متر است.
مجسمه شیر سنگی
از آثار باستانی شهر همدان محسوب می‌شود و به دوران اشکانیان برمی‌گردد. این اثر باشکوه به‌صورت تپه‌ای دیده می‌شود که بر روی آن تندیسی از یک شیر سنگی قرار گرفته است و فاصله چندان زیادی با برج ندارد.
گنبد علویان
گنبد علویان از زیباترین آثار تاریخی دوران اسلامی است که گچ‌بری و تزیینات بسیار زیبایی دارد. ساخت این بنا متعلق به دوران سلجوقی و در ششم هجری است. فاصله آن تا برج قربان 3.1 کیلومتر است.
آرامگاه بوعلی سینا
بوعلی سینا از دانشمندان مهم ایرانی است که شهرتی جهانی دارد. مقبره این دانشمند بزرگ در شهر همدان واقع شده و امروزه به یکی از معروف‌ترین مکان‌های دیدنی این شهر تبدیل شده است. از آرامگاه بوعلی سینا تا برج قربان 1.5 کیلومتر فاصله وجود دارد.
موزه مردم‌شناسی حمام تاریخی قلعه
از آثار برجسته دوران قاجار است که در فهرست آثار ملی جای دارد. دارای مساحت 1700 مترمربع است و درون آن یک سفره‌خانه سنتی وجود دارد. در این سفره‌خانه از گردشگران عزیز پذیرایی می‌شود و این موزه تا برج قربان 32 کیلومتر فاصله دارد.
هتل‌ها و رستوران‌های اطراف برج قربان همدان
در شهر همدان چندین رستوران و محل اقامت برای مسافران داخلی و خارجی وجود دارد که آماده پذیرایی و خدمت‌رسانی به این عزیزان هستند. در ادامه به معرفی نزدیک‌ترین رستوران‌ها و هتل‌های برج قربان همدان و فاصله تقریبی آنها پرداخته شده است:
- هتل آرین با 600 متر
- هتل یاس با 2.1 کیلومتر
- هتل باباطاهر با 3.2 کیلومتر
- هتل مرمر با 2 کیلومتر
- هتل پارسیان بوعلی با 1.2 کیلومتر
- رستوران عبدی با 1.4 کیلومتر
- رستوران گلپایگانی با 1.8 کیلومتر
- رستوران شاندیز حاجی با 1.2 کیلومتر
این مراکز دارای خدمات و امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی هستند و از نظر هزینه با هم تفاوت دارند. مرکز خرید میلاد از دیگر مکان‌های دیدنی اطراف این برج است که 1.9 کیلومتر با آن فاصله دارد و در محله رکنی قرار گرفته است. دارای فروشگاه‌های بسیار بزرگ بوده که به فروش محصولات متنوع از جمله پوشاک در آن پرداخته می‌شود.
جمع بندی
اگر قصد سفر به همدان را دارید، می‌توانید در طول سال به این شهر زیبا سفر کنید. چراکه آب‌و‌هوای همدان معمولا در ۴ فصل تغییر زیادی نمی‌کند و بازدید از آن در هرموقع از سال امکان‌پذیر است. مسافران می‌توانند با رفتن به برج قربان آن را تماشا کنند و لحظات شاد و مفرحی را کنار عزیزان خود بگذرانند.
مقالات بیشتری بخوانید
