باغ فین کاشان کجاست؟
باغ فین کاشان یکی از زیباترین و هنری‌‌ترین باغ‌های قدیمی است که در محله فین کاشان واقع شده است. این باغ در دوران حکومت صفویه بهبود یافت و از آن پس، بسیار مورد توجه قرار گرفت. باغ فین یک بنای باشکوه با بخش‌های متعدد و مختلف است. وقایع تاریخی زیادی در گوشه به گوشه این باغ اتفاق افتاده‌اند که گاه تلخ و گاه شیرین بوده‌اند. باغ فین در واقع بهشتی در دل کویر کاشان است. این باغ جذاب و دیدنی هم اکنون یک جاذبه تاریخی پر نقش و نگار است و سالانه پذیرای بسیاری از گردشگران کنجکاو است. در ادامه به معرفی باغ پر ماجرا و زیبای فین در کاشان خواهیم پرداخت.
معرفی باغ فین کاشان
باغ فین در کاشان باغی پر آوازه است که محیطی رویایی را خلق کرده است. در دل این باغ درختان بسیاری به فلک کشیده‌اند و فضایی دنج را در کنار فواره‌های آب باغ ایجاد کرده‌اند. وسعت این باغ حدودا ۳۳۷۰۰ متر مربع است؛ اما ظاهر شاهانه و خلاقانه این بنا آن را بزرگتر از اندازه معمولی نشان می‌دهد. وجود بار، برج، دیواره‌های تاریخی مستحکم و حیاطی بزرگ مملوء از گیاهان رنگارنگ این باغ را به یک قلعه باشکوه تبدیل کرده‌اند.
به محض این که پای خود را در باغ بگذارید، با سنگ فرش‌های اعیانی و گذر آب مواجه می‌شوید. صدای پرندگان در کنار صدای آب خروشان برای هر گردشگری لذت بخش است. نام این باغ در گذشته باغ شاه بوده؛ اما هم اکنون با نام باغ فین مشهور شده است. این باغ یک حیاط مرکزی به شکی مستطیل دارد که اطراف آن را برج‌های استوانه‌ای گرفته‌اند. در هر گوشه از باغ نیز یک شاهکار معماری به چشم می‌خورد و تبحر معماری دوران صفویه و دوران پس از آن را به رخ می‌کشد. این باغ با توجه به معماری که دارد، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
باغ فین کجاست؟
باغ فین کاشان در شهر تاریخی کاشان و در استان اصفهان واقع شده است. شما برای بازدید از این باغ باید به کاشان بروید و خود را به خیابان امیرکبیر برسانید. این خیابان که همان محله فینه کاشان است، منتهی به باغی سرسبز و وسیع می‌شود. این باغ همان باغ فین است.
تاریخچه و قدمت باغ فین کاشان
برخی از منابع و مستندات تاریخی باغ فین را به دوران سلطنت آل بویه اختصاص می‌دهد. باغ فین به دلیل زلزله مهیب سال ۱۵۷۳ میلادی تخریب شد. بقایای این باغ در چند متری باغ فین کنونی واقع است. باغ فین معروف کاشان باغ نو است که به دوران شاه عباس صفوی نسبت داده شده است. برخی از منابع چنین می‌گویند که این باغ توسط قیاس الدین جمشید کاشانی طراحی شده و برخی نیز شیخ بهایی را طراح باغ فین کاشان می‌دانند. در ادامه سرنوشت باغ فین در دوره‌های مختلف تاریخی بررسی شده است:
باغ فین در دوران صفویه
توسعه باغ فین کاشان در دوران صفویه انجام شد. در دوره پادشاهی شاه عباس دوم این بنا به اوج شکوه و جذابیت خود رسید. تمامی ابنیه ماندگار این باغ در دوران صفوی ساخته شدند. اما همان طور که اشاره کردیم، در سال ۱۵۷۳ میلادی زلزله‌ای دگرگون کننده در کاشان اتفاق افتاد و به باغ فین آسیب زیادی رساند. شاهان صفوی هر یک برای مرمت و بازسازی این بنا اقداماتی را انجام دادند تا این که باغی باشکوه با نام باغ نو ساخته شد. باغ نو دارای برج‌های گرد و مرتفع بود. این باغ میزبان مسابقاتی همچون چوگان هم بود. شاه عباس صفوی برای مقاوم سازی این سازه در برابر سیل از ساروج و سنگ را در نزدیکی این بنا ساخت. در کل دوران صفوی دورانی برای بهبود و مرمت و بازسازی باغ کهنه و تبدیل آن به باغ نو بود
باغ فین در دوران زندیه
متاسفانه شاهان دوران بعد از صفوی آن طور که باید و شاید تمایل به گسترش بناهای دوران قبل را نداشتند. به همین دلیل دوران زند دورانی بود که در آن باغ فین کاشان محبوبیت چندانی نداشت. ساخت و ساز باغ فین در این دوران به حداقل خود رسیده بود. تنها کریم خان زند بود که به این بنای تاریخی علاقه نشان داد و دستور مرمت و احیای باغ فین را صادر کرد. بخشی مثل خلوت کریم خانی در دوران زندیه به باغ فین افزوده شد.
باغ فین در دوران قاجار
اگرچه در دوران قاجاریه بسیاری از بناهای تاریخی کشور نابود شدند اما باغ فین کاشان جزو آن دسته از بناهایی بود که در دوران قاجار گسترش پیدا کرد. فتحعلی شاه قاجار علاقه زیادی به این باغ و چشمه‌های روان آن داشت. به همین دلیل دستور داد تا ظاهری شاهانه را به این باغ ببخشند. نقاشی‌هایی با تصاویر دربار، شکار و خلوت نظام الدوله در دوران فتحعلی شاه قاجار در باغ فین ایجاد شدند. در این دوره حمام کوچکی نیز در کنار حمام صفوی و در قسمت جنوب شرقی باغ فین احداث شد.
محمد شاه قاجار نیز در سال ۱۲۵۶ هجری قمری دستور بازسازی باغ فین کاشان را صادر کرد. در دوران پادشاهی محمد شاه حوض جوشان و عمارت شاهنشین به بنای باغ فین افزوده شدند.
باغ فین در دوران پهلوی
تقریبا در دوران پهلوی بود که باغ فیل به ثبت ملی رسید. این حرکت سبب شد تا پادشاهان پهلوی توجه زیادی را به این باغ معطوف کنند. استخری که در مرکز باغ فین وجود دارد، در دوران پهلوی بازسازی شد و پس از آن موزه ملی کاشان احداث شد. بخش‌هایی نیز در نزدیکی حمام بزرگ و کوچک و کتابخانه امروزی باغ فین به دست بازسازی سپرده شدند.
باغ فین امروز
پس از این که انقلاب اسلامی پیروز شد، مرمت و بازسازی چندان چشمگیری در باغ فین دیده نشد. تا این که در سال ۱۳۸۷ مسئولین برنامه ریزی اصولی برای مرمت باغ فین انجام دادند. در سال‌های اخیر کف باغ، جوی آب داخل باغ و عمارت سردر و حتی کوشک صفوی مرمت شدند.
فلسفه نامگذاری باغ فین کاشان
در گذشته به باغ فین باغ شاه می‌گفتند؛ چرا که کلمه شاه در آن دوران به معنای بزرگ بوده و به مساحت زیاد باغ فین اشاره داشته است. هم اکنون این باغ با نام فین معروف است؛ زیرا در منطقه فین کاشان قرار گرفته است. کلمه فین هم از کلمه فینه به معنای کلاه‌های محلی مردم ساکن در محله فین گرفته شده است. این بنا ارزش تاریخی بالایی دارد و همواره مورد توجه گردشگران است.
معماری باغ فین کاشان
معماری باشکوه باغ فین حکایت از تبحر معماران ایرانی دارد. در این باغ از عناصری همچون درخت و آب در کنار ابنیه استفاده شده است. داخل این باغ فضایی بی نظیر است که هر گوشه آن جلوه گر معماری اصیل ایرانی است؛ معماری پر ابهتی که ارزشی والا به این باغ هدیه کرده‌اند. وجود درختان و عناصر طبیعی باغ فین کاشان را به باغی چند فصل و بدون مثال تبدیل کرده است که هر یک زیبایی بی بدیلی به باغ میدهند. هر گردشگری با ورود به باغ فین طراحی شاهکارانه این باغ را درک می‌کند.
کارکرد آب در باغ فین
آب مهم‌ترین عنصری است که در معماری باغ فین دیده می‌شود. فواره‌هایی جوششی و جوی آبی روان به شکلی دلبرانه در دل این باغ رخنه کرده‌اند. هر کدام از آن‌ها معنی حیات و جاودانگی را میدهند و تامین کننده آب داخل عمارت فین هستند. برخی از چشمه‌ها و فواره‌هایی که در این بنا دیده می‌شوند، به گونه‌ای معماری شده‌اند که هنوز بسیاری از کاوشگران سر از مکانیزم عملکرد آن‌ها در نیاورده‌اند.
گفته شده است که حدود ۲۰۰ سال قبل از قانون اختلاف سطح و شیب طبیعی زمین در سیستم آبرسانی این بنا بهره گرفته شده است. در کل، این بنا به شکل بناهای چهار باغی ساخته شده و طراحی عملکرد آب آن نیز نشانگر تبحر بالای معماران باغ فین کاشان است.
کارکرد درختان در باغ فین
درختان زیادی در گونه‌های متنوع قسمت‌های مختلف باغ فین را پوشش داده‌اند. برخی از این درختان عمری ۵۰۰ ساله دارند. حدود ۵۹۰ اصله درخت در این باغ دیده می‌شود که بیشتر آن‌ها درختان سر به فلک کشیده سرو هستند. به نظر می‌رسد معماران خوش ذوق این باغ اصول زیبایی شناسی را در کنار اصول طراحی به کار گرفته‌اند. جهت تکمیل این زیبایی گونه‌هایی از درختان نیز در باغ فین نمایان است.
کارکرد ساختمان‌ها در باغ فین
بر اساس تحقیقات انجام شده، باغ فین دارای تقارن بصری بوده است. با گذشت زمان تغییراتی در قسمت‌های مختلف این باغ اعمال شدند که تقارن باغ را به هم ریختند. هم اکنون تمام ابنیه موجود در باغ شکلی خاص دارند. کوشک، عمارت و برج‌ها دارای نقاشی و نمایی منحصر به فرد هستند.
گذرگاه‌های باغ؛ مسیری برای قدم زدن
محور طولی باغ فین کاشان درست در قسمت وسط باغ و در راستای محور شمال شرق به جنوب غرب قرار گرفته است. این مسیر گذرگاه اصلی باغ است که به ورودی اصلی باغ می‌رسد. گذرگاه‌های دیگری نیز در باغ فین کاشان وجود دارند که یکی از آن‌ها شما را به موزه می‌رساند و دیگری شما را به کتابخانه امیرکبیر می‌برد. گذرگاه شمالی جنوبی نیز از عمارت سردر آغاز شده و به قسمت‌های مختلف باغ می‌رسد. در این گذرگاه‌ها شما می‌توانید چند ساعتی را قدم بزنید و حس و حالی بی نظیر پیدا کنید.
جاذبه‌های معماری باغ
باغ فین کاشان جاذبه‌های معماری زیادی دارد. هر قسمت از این باغ با نمای چشم نواز خود حرف تازه‌ای برای گفتن دارد. عواملی که این باغ را دیدنی‌تر و مرموزتر کرده‌اند، در تاریخ کشور نیز نقش داشته‌اند. به همین دلیل هر گردشگری کنجکاو می‌شود که از باغ فین دیدن کند. رویدادهای تاریخی رخ داده در این باغ تا بخش‌های مختلف و معماری اصیل ایرانی حاکم در این باغ باعث شده‌اند که تمدن و فرهنگی دیرینه در این باغ جلوه‌گر باشد. مهم‌ترین جاذبه‌های معماری موجود در باغ فین کاشان عبارتند از:
- آبرسانی فواره‌ها با قوانین فیزیک
- برخورداری از سیستم آبیاری مهندسی شده و باغ آرایی بر اساس زیبایی شناسی
- وجود خلوت کریم خانی
- وجود اتاق شاه نشین و حمام‌های سلطنتی در این باغ
- عمارت کوشک قاجار یا شتر گلوی فتحعلی شاه قاجار
- وجود حوض جوش
- وجود سنگ فرش‌های جذاب و دیدنی
- حمام فین که قتلگاه امیر کبیر است
- کوشک صفوی
بخش‌های مختلف باغ فین
بخش‌های مختلفی که باغ فین دارد، هر یک کاربرد خاصی داشته‌اند. اگرچه امروزه این بخش‌ها تنها به منظور بازدید کاربرد دارند، اما در گذشته چنین نبوده است. بناها و بخش‌های مختلف باغ فین کاشان در ادامه به مختصر معرفی شده‌اند.
عمارت سردر باغ فین
برای اولین بار که وارد این باغ می‌شوید، ساختمانی بلند را می‌بینید که عمارت سردر نامیده شده است. این ساختمان دو طبقه در دوران صفوی با نمای سنگ جلوه گر شده و اینک از تالاری چشم نواز و دیدنی برخوردار است. در پایین‌ترین طبقه این بنا هشتی قرار دارد که محل انتظار بوده است. افرادی که می‌خواستند وارد باغ شوند باید در این قسمت انتظار می‌کشیدند تا اجازه ورود به باغ را پیدا کنند.
کوشک صفوی باغ فین
کوشک صفوی یا صوفه عباسی باغ فین کاشان در سال ۹۸۶ خورشیدی ساخته شد. این کوشک به دستور شاه عباس و با همت آقا خضر نهاوندی -حاکم وقت کاشان- در دوران شاه عباس احداث شد. ۴ طبقه مختلف در کوشک صفوی وجود دارد. دو طبقه بالایی این کوشک حالت کلاه فرنگی داشت اما در زلزله سال ۱۱۵۷ خورشیدی صدماتی جدی به کوشک صفوی وارد شد. در کل این بنا محلی برای برگزاری جشن‌ها و مراسمات مختلف بوده است. کف ساختمان با سنگ مرمر مزین شده و دیواره‌های آن با کاشی کاری‌های زیبا و جذاب طراحی شده است.
نقاشی‌هایی نیز در قسمت‌های مختلف این کوشک دیده می‌شوند. در قسمت میانی کوشک صفوی حفره‌ای به عنوان حوض در نظر گرفته شده است که در آن لوله‌ای سفالی شبیه به گردن شتر وجود دارد. این لوله باعث می‌شود که آب با فشار بالا نمایان شود و حالت فواره را در وسط حوض ایجاد کند. به همین دلیل عمارت صفوی با نام کوشک شترگلو هم شناخته می‌شود.
اتاق شاه نشین؛ استفاده هوشمندانه معماران از نور و رنگ
اتاق شاه نشین باغ فین کاشان در سال ۱۲۱۸ خورشیدی و به دستور محمد شاه قاجار ساخته شد. در اطراف این بنا اتاق‌هایی با نام اتاق گوشواره وجود دارند که در زمان محمد شاه محلی برای استراحت خدمه بوده‌اند. با توجه به احترامی که شاه به خدمه می‌گذاشت، تشریفاتی برای این اتاق‌ها در نظر گرفته شده‌اند. در این اتاق شیشه‌هایی با رنگ‌های مختلف تجلی‌گر هستند که زیبایی اتاق را چند برابر می‌کنند. این شیشه‌ها از نظر روانشناسی برای خلق محیطی آرامش بخش کاربرد دارند. درب‌های اتاق شاه نشین نیز با تزئینات عرفی و گل میخ‌ها تزئین شده‌اند.
چایخانه فین کاشان
با گذر از اتاق شاه نشین چایخانه‌ای مجلل را در کنار کوشک قاجار خواهید دید. در گذشته این مکان چشمه زنانه نام داشت. چایخانه باغ فین کاشان محلی برای تقسیم آب به شمار می‌آید. معماری این بخش به گونه‌ای است که تمام آب ورودی به باغ فین کاشان در آن تقسیم می‌شود. یک سوم از آب چشمه اصلی وارد چایخانه شده و به سه شاخه تقسیم می‌شود. یک شاخه از این سه شاخه وارد حوض جوش شده، شاخه دیگر وارد حوض کوشک صفوی شده و شاخه بعدی حوض کوشک قاجار را پر می‌کند. این سه حوض نیز آبراهه‌هایی دارند که بقیه جوی و فواره‌های باغ را پر می‌کنند.
اصطبل
جالب است بدانید باغ فین کاشان اصطبل هم دارد؛ اما در متون تاریخی اشاره‌ای به این قسمت از باغ نشده است. کاوش‌های باستان شناسی و مستندات محدودی که وجود دارند، می‌گویند که اصطبلی در گذشته در این باغ وجود داشته است. این اصطبل در کنار موزه قرار دارد. قدمت آن نیز با قدمت خلوت نظام الدوله یکسان است.
كتابخانه باغ فین
در دوران قاجار ساختمانی به محور عرضی باغ افزوده شد این ساختمان کتابخانه یا عمارت بادگیر است که در متون تاریخی اشاره‌ای به آن نشده است. از سال ۱۳۳۴ شمسی به بعد این کتابخانه به عنوان کتابخانه عمومی امیرکبیر شناخته شد و هم اکنون از خدمات آن استفاده زیادی می‌شود کتابخانه باغ فین کاشان در ضلع شرقی باغ واقع شده است.
کوشک قاجار یا شترگلوی فتحعلی شاه
کوشک قاجار از دیگر ابنیه باشکوه و باعظمت باغ فین است. این بنا که به دستور فتحعلی شاه قاجار احداث شد، بخش‌های مختلفی دارد. در سقف این بنا نقاشی‌هایی دیده می‌شوند که نشان از تبحر دست نقاشان ایرانی دارند. برخی از این نقاشی‌ها در اثر نم و رطوبت از بین رفته‌اند اما برخی دیگر هنوز که هنوز است وجود دارند.
در این ساختمان نیز همانند ساختمان شاه نشین باغ فین کاشان فضاهایی برای خدمه در نظر گرفته شده‌اند. این ساختمان دارای حوضچه، حوض جوش، صفحه وسیع و سر پوشیده و چهار ایوان است که کف آن با سنگ مرمر تزئین شده است. دو ضلع شمالی و جنوبی این بنا دارای حیات خلوت و اتاق‌های متعددی است.
حیاط خلوت کریم خانی
قسمتی جالب در باغ فین کاشان وجود دارد که نام آن حیات خلوت کریم خانی است. این بخش به دستور کریم خان زند و به همت آقا سلیم آرانی که در آن دوران حاکم کاشان بود، ساخته شده است. از درون باغ شما نمی‌توانید حیاط خلوت کریم خانی را مشاهده کنید. این قسمت شامل یک حیات کوچک و اتاق ۵ در و اتاق ساده است. سال ساخت حیات خلوت کریم خانی ۱۱۴۱ خورشیدی است.
موزه ملی کاشان
موزه ملی کاشان گنجینه‌ای است که بر روی خرابه‌های خلوت نظام الدوله ساخته شد. این موزه در شمال غربی باغ فین کاشان وجود دارد و در سال ۱۳۴۶ احداث شده است. مساحت کلی موزه ملی کاشان ۳۰۰ متر مربع است که شامل چند تالار بزرگ و کوچک و زیر زمینی نسبتا بزرگ می‌شود. در این موزه سه قسمت آثار باستان شناسی، آثار مردم شناسی و صنایع دستی قابل بازدید است.
گفته می‌شود حدود ۴۰۰ قطعه اثر باستانی مربوط به دوره‌های مختلف پیش از اسلام در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
حوض دوازده فواره
در زمان محمد شاه قاجار و همزمان با ساختن حوض جوش و اتاق شاه نشین، حوض دیگری در باغ فین کاشان ساخته شد که هم اکنون با نام حوزه ۱۲ فواره معروف شده است. در این حوض ۱۲ فواره دیده می‌شوند که هر یک حکایت از شاهکار معماری ایرانیان در گذشته دارند. در کنار ذوق و هنر اصیل ایرانی، برای طراحی و ساخت حوض ۱۲ فواره به اصول فیزیک توجه زیادی شده است. فواره‌های درون این حوض به گونه‌ای هستند که هیچ نیرویی از خارج دریافت نمی‌کنند؛ اما جریانی عمودی برای آب ایجاد کرده‌اند.
چشمه سلیمانیه باغ فین
اصلی‌ترین منبع آب باغ فین کاشان چشمه سلیمانیه است. تمامی آب‌هایی که در استخر، حوض، فواره‌ها و جوی آب باغ دیده می‌شوند، از چشمه‌ای در جنوب باغ گرفته می‌شوند. این چشمه قدمتی ۷۰۰۰ ساله دارد که آن را منسوب به حضرت سلیمان می‌دانند. ویژگی‌های جالبی که این چشمه دارد این است که میزان آب آن به بارندگی یا خشکسالی وابسته نیست. این چشمه همواره در هر فصلی از سال حدود ۳۶۰ لیتر در ثانیه آب دارد. ویژگی دیگر این چشمه این است که دمای آن در هر فصلی از سال روی ۲۵ درجه ثابت است. فرقی ندارد که آب و هوای کاشان گرم باشد یا سرد؛ در هر صورت این چشمه دمای ثابتی دارد.
آب این چشمه روان پاک و شفاف است و صافی و روشنایی را در دل خود جای داده است. به گفته برخی از محققین آب این چشمه خواص درمانی دارد و برای مردم در گذشته مقدس بوده است.
حوض جوش باغ فین
حوض جوش یکی از شگفت انگیزترین حوض‌ها در باغ فین کاشان است. در گذشته قسمت کف این حوض با استفاده از کاشی پوشش داده شده بود اما پس از مدتی در دوره‌های مختلف تاریخی این کاشی‌‌ها به غارت رفتند و هم اکنون در موزه لوور پاریس قرار دارند. کاشی کاری حوض شبیه به یک قالی بوده است که ۱۶۰ حفره آن هر کدام یکی از گل‌های قالی را تشکیل می‌دادند. حفره‌های موجود در حوض جوش به این صورت عمل می‌کردند که آب را می‌مکیدند تا حوض سرریز نداشته باشد. این حوض در روز و شب جذابیت و زیبایی زیادی دارد و در مواقعی هم رقص نور ساطع می‌کند. اگر روزی به باغ فین کاشان سفر گردید حتماً از حوض جوش این باغ دیدن کنید.
حمام‌های باغ فین کاشان، قتلگاه امیر کبیر
در معماری باغ فین دو حمام قرار گرفته است که نام هیچ کدام از آن‌ها حمام فین نیست؛ اما به دلیل معروف بودن محله فیلم در کاشان حمام‌ها این باغ را فین نام گذاری کرده‌اند. این قسمت از بنای باغ فین جزو شناخته شده‌ترین قسمت‌ها است چرا که در یکی از همین حمام‌ها امیرکبیر بزرگ به قتل رسید. در ادامه به معرفی و بررسی حمام سلطنتی و حمام کوچک باغ فین می‌پردازیم:
حمام سلطنتی باغ فین
حمام سلطنتی باغ فین کاشان در سال ۱۳۸۹ هجری شمسی و به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. این حمام صرفاً برای استفاده افراد دربار بود است. هر زمان شاهان برای گشت و گذار و تفرج به باغ فین کاشان می‌آمدند، از این حمام‌ها استفاده می‌کردند. درب این حمام‌ها با توجه به معماری قدیم طراحی شده است و کوتاه است. به همین دلیل افراد در بدو ورود سر خود را خم می‌کنند و این نشانه‌ای از احترام به پادشاه است.
برای این که به صحن اصلی حمام سلطنتی برسید، باید از یک راه فرعی گذر کنید. پس از گذر از راه فرعی به رختکن می‌رسید و سپس صحن اصلی را می‌بینید. صحن اصلی بخش‌های مختلفی دارد. قسمت شاه نشین، قسمت خزینه، اتاق‌های مربوط به حجامت، حوض آب سرد حوض آب گرم و حوض آب ولرم از جمله بخش‌های این قسمت به شمار می‌آید. در کل می‌توان طراحی صحن اصلی این حمام را مشابه با الگوی طراحی سوناهای امروزی دانست.
برای ساخت حمام سلطنتی از ملاتی مستحکم شامل آهک، خاکستر و گیاه لویی استفاده شده است. دیواره‌های حمام ساروج هستند و رطوبت ایجاد شده در این بنا نمی‌تواند آسیبی به بنا برساند. در سقف حمام حفره‌هایی وجود دارند که روشنایی حمام را تامین می‌کنند. این حفره‌های شیشه‌ای دید دیگران از بالای حمام را ناممکن می‌سازند و فقط برای تبادل نور طراحی شده‌اند.
حمام صفوی یا حمام کوچک؛ قتلگاه صدر اعظم شایسته ایران
حمام صفوی یا حمام کوچک یکی دیگر از حمام‌ها در باغ فین کاشان است این حمام در سال ۸۸۲ ساخته شد. بیشتر قسمت‌هایی که در این حمام وجود دارند، شبیه به حمام سلطنتی ساخته شده است. در این حمام ۷ کاشی قدیمی وجود دارند که هر یک قدمتی به اندازه ۵۰۰ سال دارند. این حمام اگرچه زیبایی بی بدیلی دارد، اما شاهد یکی از وقایع تلخ تاریخ ایران بوده است. امیر کبیر صدر اعظم شایسته ایران در دوران ناصرالدین شاه قاجار در این حمام کشته شد. به همین دلیل آن را با نام حمام امیر کبیر نیز می‌شناسند.
وقایع تاریخی باغ فین
باغ فیلم کاشان در طول تاریخ شاهد وقایع و اتفاقات زیادی بوده است. برخی از مهم‌ترین وقایع این باغ عبارتند از:
جشن شاه اسماعیل صفوی
شاه اسماعیل صفوی اوایل حکومت خود به کاشان می‌رود و جشنی با شکوه را برای آغاز حکومت خود می‌گیرد. در این جشن عموم مردم می‌توانستند شرکت کنند. شاه اسماعیل دو بار در باغ فین حضور یافت که در طول این دو بار جشن و پایکوبی را در این باغ راه اندازی کرد که هر یک به شادی مردم منجر شدند.
قتل خضر نهاوندی، حاکم کاشان
خضر نهاوندی یکی از حاکمان شایسته و پرقدرت کاشان بود قدرت این حاکم به قدری افزایش پیدا کرد که موجب نگرانی شاه عباس شد. در سال ۹۸۶ هجری شمسی خضر نهاوندی به دستور شاه عباس و به ضرب چاقو کشته شد. این یک قتل سیاسی بود.
مرگ شاه صفی
شاه صفی از دیگر شاهان ایرانی بود که به باغ فین علاقه بسیاری داشت. او در سفرهای خود باغ فین را همواره مورد بازدید قرار می‌داد. در آخرین سفر شاه صفی به باغ فین او در اثر مصرف بیش از حد مشروبات الکلی این شاه جان خود را از دست داد. پس از مرگ شاه صفی فرزند ۱۰ ساله او در باغ تاج گذاری کرد.
قتل امیر کبیر
مهم‌ترین واقعه که در باغ فین کاشان اتفاق افتاد و آن را به باغی با سرگذشت تلخ تبدیل کرد، قتل امیر کبیر بود. این فرد از چهره‌های محبوب نزد ناصرالدین شاه بود اما دسیسه اطرافیان باعث شد امیر کبیر به کاشان تبعید شود. پس از ۴۰ روز شاه از کرده خود پشیمان می‌شود و خلعتی برای امیرکبیر در کاشان می‌فرستد؛ اما دشمنان از مستی شاه سوء استفاده می‌کنند و برای کشتن این صدراعظم از شاه امضا می‌گیرند. در نهایت امیرکبیر در حمام کوچک باغ فین توسط میرزا رضا کرمانی به قتل می‌رسد.
پناهگاه نایب حسین کاشی
نایب حسین کاشی و یارانش از یاغیانی بودند که در دوران محمدعلی شاه زندگی می‌کردند. این افراد ۱۴ سال در کاشان زندگی می‌کردند. زندگی آن‌ها در محله فین باعث شده بود که باغ فین کاشان تخریب شود و آسیب ببیند. دولت مرکزی پس از چند سال این گروه را دستگیر کرد و حکم اعدام آن‌ها در سال ۱۲۹۸ شمسی صادر شد.
امکانات موجود در باغ فین
اخیرا باغ فین به یک باغ پرطرفدار در میان گردشگران تبدیل شده است. به همین دلیل بازدید کنندگان زیادی دارد. هر فردی که داستان و روایت‌های مربوط به باغ فین را می‌شنود، کنجکاو است بخش‌های مختلف این باغ را از نزدیک نظاره کند. با توجه به استقبال گسترده گردشگران، امکانات زیادی در این باغ ایجاد شده‌اند. سرویس بهداشتی، چایخانه، موزه و محلی برای قدم زدن و استراحت در این باغ وجود دارند.
بهترین زمان بازدید از باغ فین کاشان
شاید بپرسید بهترین زمان بازدید از باغ فیلم در کاشان چه زمانی است. باغ فین همانند هر باغ دیگری در آب و هوایی بی‌نظیر واقع شده است. این باغ در بهار و تابستان جلوه‌ای بی‌نظیر دارد اما بازدید از آن در پاییز و زمستان خالی از لطف نیست. در فصل بهار و تابستان که شکوفه‌های درختان باز می‌شوند و درختان برگ و بار میدهند، جلوه‌ای با شکوه در باغ حاکم می‌شود. در فصل پاییز نیز این باغ نارنجی پوش است و در فصل زمستان زیبایی خاص خود را دارد. شما می‌توانید در هر فصلی از سال به باغ فین کاشان بروید و زیبایی‌های آن را از نزدیک ببینید.
کلام پایانی
ما در این مطلب به معرفی باغ فین کاشان پرداختیم. باغ فین یکی از تاریخی‌ترین و زیباترین باغ‌ها است که تجلی معماری ایرانی و اصیل را دارد. باغ فین بخش‌های مختلفی همچون عمارت سردر، حوض جوش، کوشک صفوی و کوشک قاجار و حمام و چشمه را در خود جای داده است. ابنیه آب و درختان سر به فلک کشیده عناصر آرایش بی نقص این باغ هستند. در این باغ وقایع زیادی همچون مرگ امیر کبیر، مرگ شاه صفی و مرگ خضر نهاوندی اتفاق افتاده‌اند که هر یک شما را برای بازدید از باغ فین کنجکاوتر می‌کنند. شما برای بازدید در هر فصلی از سال می‌توانید اقدام کنید.
