زاینده رود استان اصفهان

رودخانه زاینده رود استان اصفهان

رودخانه زاینده رود، مهم‌ترين و پر آب‌ترين رود در حوضه آبريز گاو‌خوني، واقع در استان اصفهان میباشد. زاينده رود كه از زردكوه بختياري سرچشمه گرفته است. و يكی از مهم‌ترين رودهاي ايران و همچنين پر آب‌ترين رود در حوضه آبريز مركزي ايران نيز به حساب می رود.

در ادامه با مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید. تا با این رودخانه مهم آشنا شویم.

آشنایی با زاینده رود

حجم متوسط جريان سالانن اين رود حدود يك ميليارد متر مکعب میباشد. آب اين رودخانه عمدتاً از برف‌هایی است. كه در فصول سرد سال باریده است.

طول رودخانه زاینده رود حدود ۴۰۵ کیلومتر، شیب متوسط ۳ درصد، میانگین آبدهی سالانه ۱۰۵۳ میلیون متر مکعب است. و وسعت حوضه آبگیر حدود ۲۷۱۰۰ کیلومتر مربع میباشد.

سرچشمه رودخانه زاینده رود به شكل حوضی مدور با مساحتی در حدود سیصد زرع است. كه به «چشمه جانان» مشهور میباشد. چشمه جانان در این ناحیه می‌جوشد، و به طرف مشرق سرازیر می گردد. پس از طی سه فرسنگ، به چشمه دیگری به نام «چهل چشمه» متصل می شود.

همچنین از سمت شمال این منطقه، یعنی ناحیه فریدن، دو چشمه بزرگ دیگر به نام «خُرِسنگ» و «كودَنگ» به جانانه‌رود ملحق می گردند. انشعاب دیگری نیز به نام زرین‌رود از طرف جنوب یعنی چهارمحال به این رودخانه اضافه می گردد. منبع اصلی انشعاب‌ اخیر زیر‌ِ كوهی قرار دارد كه زردكوه نامیده شده است.

فاصله زردکوه بختیاری تا شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری، ۱۰۵ کیلومتر میباشد. بیشترین میزان تأمین آب رودخانه و سد زاینده رود در حوضه استان چهارمحال و بختیاری بوده است.

تاریخچه رودخانه

در منابع تاريخي از رودخانه زاینده رود با نام‌هاي مختلفي چون «زرن‌ رود»، «زرند رود»، «زرين‌ رود»، «زند رود»، «زنده ‌رود»، «زن‌ رود» نام برده اند. از جمله مؤلف حدود العالم در وصف شهر سپاهان (اصفهان)، اشاره به رودی دارد. كه بيی شک همان زاينده رود میباشد: «[سپاهان] شهري خرم است و بسيار نعمت‌ … اندر جبال، و او را روديست كي آنرا زرن رود خوانند كي اندر كشت و برز او بكار شود…». امّا حمدالله مستوفي قزويني از زاينده رود با نام زنده رود ياد کرده است.

در سال‌هاي اخير انحراف آب از سر شاخه‌هاي كارون از طريق تونل‌هاي انتقال آب كوهرنگ، موجب تقويت ميانگين آب‌دهي اين رود و در نتيجه امكان صدور آب از طريق كانال‌هاي مصنوعي به شهرهاي يزد و كاشان را به وجود آورده است.

سد زاینده رود

سد بتونی قوسی شاه عباس بزرگ یا سد زاینده رود، در ۱۱۷ کیلومتری غرب شهر اصفهان و ۶۰ کیلومتری شهرکرد  بر روی رودخانه زاینده رود در محلی به نام آبادچی که در ۶۰ کیلومتری سرچشمه زاینده رود واقع شده است.

ساخت این سد در سال ۱۳۴۴ هجری شمسی آغاز و در سال ۱۳۴۹ هجری شمسی به پایان رسیده است. با ایجاد این سد، آب مصرفی استان اصفهان تامین گشته. و اراضی بیشتری به زیر کشت در آمده و نیروی برق نیز تولید می گردد.

درياچه سد زاينده رود در شهر چادگان، يكي از مناطق ديدني و از مراكز گردشگري استان و به لحاظ تأمين آب و توليد انرژي برق، دارای اهميت بسيار زیادی میباشد.

پل‌های رودخانه زاینده رود اصفهان

رودخانه زاینده رود به دلیل موقعیت خاصی که در شهر اصفهان داشته است. محل ساخت پل های متعددی بوده است. برخی از این پل ها دارای قدمت تاریخی میباشند. و همه ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به سمت زاینده رود جذب می کنند.

بر روی رودخانه زاینده‌رود چندین پل تاریخی از زمان صفویان و قبل از آن به یادگار مانده است. اولین پل تاریخی بر روی زاینده رود پل روستای اورگان از توابع شهرستان چادگان در ۴۰ کیلومتر بالاتر از سد زاینده رود است.

در استان چهارمحال بختیاری پل زمانخان و در استان اصفهان پل‌های مشهور تاریخی سی و سه پل یا پل الله وردی خان، پل خواجو و پل‌های اژیه و ورزنه بنا شده‌ اند. قدیمی‌ترین پل ساخته شده بر روی زاینده رود «پل شهرستان» است.

رفتینگ در زاینده رود اصفهان

رفتینگ یا همان قایق سواری هیجان انگیز در آب های خروشان بهترین گزینه ای میباشد. که در خصوص بازدید از زاینده رود می توانید انجام دهید.

رودخانه های محدودی در سراسر جهان قابلیت رفتینگ را دارا میباشند. و بهتر است بدانید که زاینده رود نیز یکی از همین رودخانه های خروشان میباشد. البته برای اجرای رفتینگ باید به نواحی خارج از شهر سفر کنید.

اغلب مردم به بازدید از زاینده رود در محل پل های خواجو، سی و سه پل و مارنان کفایت کرده و لذت یک تفریح مهیج را از دست داده اند. برای رفتینگ باید سن شما در رده ۱۲ تا ۵۰ سال باشد. و دارای بیماری خاصی نباشید.

ماهیگیری در زاینده رود

در بخش های آغازین زاینده رود، ماهی قزل آلا و ماهی زرد پر به وفور دیده می شود. منطقه بهاران زاینده رود، دارای انواع مختلفی از ماهیان صاردین، زرد پر، کپور و ماهی شیر نیز میباشد. در دیگر نقاط زاینده رود شاهد وفور ماهیان کپور می باشید. ماهی گیری در زاینده رود منطبق بر قواعد بین المللی صید ماهی و برخی از قواعد زیست محیطی ایران میباشد.

تالاب گاوخونی و زاینده رود

زاينده رود پس از طي مسير پرپيچ و خم خود به تالاب گاوخوني متصل می گردد. تالاب گاوخوني در تاريخ ۲۳ ژوئن ۱۹۷۵ به عنوان يکي از تالاب هاي مهم بين المللي در فهرست تالاب هاي کنوانسيون رامسر ثبت و معرفی گشته است. تالاب گاوخونی در حاشيه فلات مركزي ايران و در فاصله ۱۴۵ كيلومتري جنوب شرقي شهر اصفهان و در ۳۰ كيلومتري شهر ورزنه قرار گرفته است.

تالاب گاوخوني يكي از اكوسيستم‌هاي طبيعي استان اصفهان میباشد. كه پاياب زاينده‌رود و در فاصله ۱۳۰ كيلومتري شرق شهرستان اصفهان قرار گرفته است. اين تالاب به عنوان اكوسيستم آبی، طبيعی واقع در يك منطقه خشک، در توسعة پايدار منطقه نقش مهمی را ایفا کرده است.