رود ارس جلفا، آذربایجان شرقی

رود ارس شهرستان جلفا ، استان آذربایجان شرقی

در این پست از مجله گردشگری دوباره سفر می خواهیم. آشنایی با رود ارس شهرستان جلفا، استان آذربایجان شرقی که بزرگترین رود آن میباشد، داشته باشیم.

رود ارس شهرستان جلفا، استان آذربایجان شرقی واقع شده است. و  به دلیل موقعیت جغرافیایی خوبی که دارد. دارای اهمیت بسیاری می باشد. رود ارس در سال ۱۲۰۶ در عهدنامه ترکمنچای به عنوان مرز ایران و روسیه انتخاب گشته. که مناطق شمالی رود ارس به در اختیار روس ها قرار گرفته است.

آشنایی با رود زیبای ارس

این رود از دو شاخه مجزا سرچشمه گرفته. که یکی از ارتفاعات ترکیه موسوم به مین گول داغ یا بین گل داغ(هزار برکه) با ارتفاع ۳۱۵۲ متر در جنوب ارزروم، نزدیک سرچشمه فرات واقع شده است. که ابتدا به طرف شمال غربی و بعد به طرف شمال شرقی حرکت میکند. و از جنوب و مشرق و شمال شرق کوهی به نام پالان دوکن با ارتفاع ۳۱۳۵ متر که در جنوب ارزروم است، میگذرد.

و پس از گذشتن از مشرق حسن قلعه به طرف مشرق امتداد میابد. و از جنوب ارتفاعات قارص و شمال کوه های آرارات بزرگ با جذب شاخه های متعدد جریان خود را ادامه می دهد. و وارد جلگه ایروان در خاک ارمنستان شوروری می شود.

شاخه دیگر آن از ارمنستان شوروی سرچشمه گرفته است. و در نهایت این دو شاخه در محل معروف زنگنه در شمال غربی ایران که مرز مشترک ایران و شوروی و ترکیه میباشد. به یکدیگر متصل می گردند.

آب رودخانه ارس به غیر از فصل پائیز اکثرا گل آلود و قرمز رنگ میباشد. نام قدیم این رودخانه آراسک بوده است. همچنین نام رود ارس به زبان آذربایجانی “آراز چای” یا “آراس چای” و در منابع یونانی و اروپایی به آراکس، آراکسس یا ارکسس  مشهور میباشد.

 سدها و پل های رود ارس 

این رود به دلیل اهمیت تجاری که داشته است. در طول تاریخ مورد استفاده قوای مهاجم و لشگریان متخاصم به طور متوالی از اینسوی رودخانه به آنسوی روخانه و بالعکس قرار گرفته است. به همین خاطر جز پل خداآفرین پلها دیگر آن از بین رفته است. و پلهای دیگر تازه میباشند.

سد ارس بعدها با همکاری ایران و شوروی در ناحیه ای به نام پلدشت ساخته شد. که برای مدیریت و استفاده بهینه از حجم رود ارس در مصارف شهری میباشد.

پل‌های بسیاری روی رود ارس ایجاد شده است. که از معروف‌ترین آنها می توان به پل بیله سوار مغان، پل چوبی، پل مور دوز، پل راه آهن جلفا، پل اصلاندوز و پل مواصلاتی پلدشت نام برد.

پل خدا آفرین

پل‌های خدا آفرین یا پل‌های حسرت یکی از ابتدایی ترین و مهم‌ترین پل‌هایی میباشد. که در شهرستان خداآفرین بنا شده است . این دو پل که یکی از آن‌ها شکسته و دیگری سالم میباشد. در نقطه صفر مرزی ایران و جمهوری آذربایجان و به فاصله صد متر از یکدیگر قرار گرفته اند.

این پلها قدیمی ترین پلهای رود ارس هستند. به طوریکه حمدالله مستوفی در نزهة القلوب بنای آن را به بکربن عبدالله یکی از صحابه های حضرت رسول اکرم نسبت داده است. که به سال ۱۵ هجری می رسد.

 پل های جلفا

در جلفا بر روی این رود دوپل واقع شده است. که یکی پل آهنی معلق میباشد. که خط آهن آذربایجان به قفقاز از روی این پل عبود میکند. و در مشرق شهر جلفا واقع شده است.و دیگری پلی میباشد، که مسافران و اتومبیلهای باری و سواری هنگام رفت و آمد از آن عبور میکنند.

 پل پلدشت

این پل در مرز ایران و نخجوان واقع شده است. و پل نسبتا عظیمی میبشاد. که دروازه های آن همیشه بسته و فقط در مواقع ضروری مثل، تردد مامورین یا مهمانان دولت ها با اجازه قبلی بازوبسته می گردد. جالب است بدانید که قسمتی از آن هنگام طغیان رود ارس در سال ۱۳۳۱ خراب گشته است. ولی بعدا مرمت شده است.

جاذبه های گردشگری و دیدنی رودخانه ارس

همچنین دیگر جاذبه های رودخانه ارس شامل، بناهای تاریخی در جوار آن و همچنین کلیساهای ارامنه که در مجاورت رود مرزی ارس واقع شده است، می توان نام برد.

اقلیم مناسب این رود، به زیستگاهی برای گونه های نادر حیوانات، گیاهان و پرندگان نیز بدل گشته است.

دریاچه مصنوعی ارس

یکی دیگر از جاذبه های این رودخانه، دریاچه مصنوعی ارس میباشد. که در منطقه جلفا در پشت سد ارس میباشد. و بین دو کشور ایران و آذربایجان واقع شده است. آب این دریاچه شیرین است. و براساس تحقیقات علمی بر بیولوژی و اکوسیستم، محیط آن سرشار از بیوژن میباشد. و این به معنی وجود، زنجیره‌های غذایی مختلفی از پلانگتون‌ها، تا انواع ماهی‌ها و آبزیان دیگر در این دریاچه میباشد.