خانه تقوی گرگان ؛ اثری قاجاری با کاربری متفاوت
از زیباترین شهرهای کشور می‌توان گرگان را نام برد که در مرکز استان گلستان واقع شده و جنگل‌های بسیار زیبایی دارد. در این شهر بیش از صد جاذبه طبیعی و تاریخی به چشم می‌خورد که در کنار یکدیگر چشم‌اندازهای شگفت‌انگیزی را به وجود آورده‌اند. یکی از جاذبه‌های تاریخی مشهور گرگان خانه تقوی نام دارد که آوازه آن در کل کشور پیچیده است. خانه تقوی گرگان از مکان‌های دیدنی استان گلستان محسوب می‌شود و امروزه مورد توجه گردشگران و مسافران عزیز واقع شده است. در ادامه برای آشنایی بیشتر با این مکان تاریخی با مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید.
معرفی خانه تقوی گرگان
از مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین مکان‌های دیدنی در استان گلستان می‌توان خانه تقوی گرگان را نام برد که در دوران قاجار ساخته شده است. این خانه به شخصی به نام حاج محمد تقی تقوی تعلق داشت که توسط آن ساخته شد و اکنون یکی از زیباترین عمارت‌های کشور به شمار می‌رود. از شاخصه‌های بارز این خانه می‌توان به وجود بیش از ۱۰ حیاط اصلی و فرعی در آن اشاره کرد. همچنین این مکان دارای ساختمان‌های دو طبقه بوده که از مصالح مرغوب و با کیفیت مانند چوب ساخته شده‌اند. خانواده تقوی از مشهورترین تاجران منطقه استرآباد هستند که در دوران قاجار اسم و رسمی برای خود داشتند.
همچنین با کشور روسیه همکاری و تجارت عمده‌ای داشتند که به همین دلیل به حاج محمد تقوی لقب تقی‌اف داده بودند. به‌طوری‌که بسیاری از افراد محلی آن را به این لقب می‌شناختند. پس از گذشت سال‌ها این خانه توسط اداره میراث فرهنگی خریداری شد و اکنون به تملک این اداره درآمد است. مساحت خانه تقوی به حدود ۲۰۰۰ متر می‌رسد. از بخش‌های بسیار مختلفی مانند چندین حیاط بیرونی و درونی، هشتی‌ها، مطبخ، حیاط سرطویله و پشت حیاط‌ها برخوردار است. در هر کدام از حیاط‌های خانه می‌توان حوض‌های بسیار زیبا با فواره‌های شگفت‌انگیز را مشاهده کرد.
آب این حوض‌ها از طریق جوی‌هایی که در بیرون از ساختمان جاری می‌شدند تأمین می‌شد. هر کدام از حیاط‌ها دارای یک ایوان مجزا هستند که به آنها مهتابی گفته می‌شود. در گذشته از این ایوان‌ها برای نگهداری آذوقه و مواد خوراکی استفاده می‌شد. یکی از بخش‌های مهم و جذاب خانه تقوی گرگان کلاه فرنگی نام دارد. کلاه فرنگی در یکی از حیاط‌های بیرونی ساختمان بنا شده و در گذشته دارای کارکردهای تجاری و سیاسی بوده است. افراد رده بالا و تاجران بزرگ برای تصمیم گیری‌های مهم خود در این بخش جمع می‌شدند.
معماری خانه تقوی گرگان
خانه تقوی گرگان یکی از زیباترین عمارت‌های استان گلستان محسوب می‌شود که از معماری منحصربه‌فردی برخوردار است. این عمارت دارای دو معماری درون‌گرا و برون‌گرا است و از مهم‌ترین بخش‌های آن می‌توان به ایوان اشاره کرد. در واقع ایوان در گذشته بین فضاهای سرپوشیده و باز ارتباط برقرار می‌کرد. معماری برون‌گرای خانه تقوی نشانگر فرهنگ و روابط اجتماعی اهالی خانه و ساکنین این منطقه است. بخش مهمی از ساختمان به نام کوشک شناخته می‌شود که ساختمان کلاه فرنگی در آن قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین شاخصه‌های معماری درون‌گرا به شمار می‌رود.
حیاط‌های خانه از عدم تقارن برخوردار بوده و هر کدام دارای شکل و چشم‌انداز منحصربه‌فردی هستند. از دیگر نکات جالب توجه فضای روباز خانه تقوی می‌توان به وجود باغچه‌های متعدد آن اشاره کرد که دارای اشکال هندسی بسیار زیبا و متفاوت هستند. ساختمان خانه تقوی گرگان به‌صورت دو طبقه ساخته شده که از چوب‌های مرغوب و سبک برای ساخت کف طبقه دوم استفاده کرده‌اند. استفاده از چوب موجب شده تا وزن خانه کاهش بیابد و بر روی طبقه پایین سنگینی نکند. زیربنای ساختمان حدود یک متر از سطح زمین بالاتر قرار دارد و به دلیل شرایط آب و هوایی گرگان که رطوبت فراوانی دارد زیر ساختمان را خالی گذاشته‌اند تا رطوبت به مصالحی مانند چوب نفوذ نکند.
مصالح چوبی عمده مصالح ساختمان خانه تقوی را تشکیل داده که امکان گردش هوا را بین طبقات به وجود می‌آورد. این چوب‌ها از درختانی مانند درختان آزاد و درختان سرخ‌دار تهیه شده‌اند. همچنین نقوش اسلیمی بسیار زیبایی بر روی آنها هک شده است. از دیگر مصالح به کار رفته در خانه تقوی می‌توان به آهک، آجر، خشت، گچ و خاک اشاره کرد. پشت‌بام خانه تقوی گرگان از نوع سفال است و امکان نفوذ باران و رطوبت را به طبقه‌های پایین آن وجود ندارد.
کافه خانه تقوی گرگان
از آنجایی که خانه تقوی گرگان یکی از جاهای دیدنی این شهر محسوب می‌شود و همواره گردشگران و مسافران زیادی از آن بازدید می‌کنند در سال‌های اخیر کافه‌ای در آن احداث شده است. کافه جان و دل در خانه تقوی یک محیط دلنشین و آرامی را برای بازدیدکنندگان به وجود آورده که در یکی از حیاط‌های خانه تقوی راه‌اندازی شده است. در این کافه به سرو انواع نوشیدنی‌های خنک و گرم پرداخته می‌شود.
همچنین شیرینی‌های محلی شهر گرگان در آن به فروش می‌رسند. کافه دارای طراحی بسیار زیبا و خاص بوده و میز و صندلی‌های چوبی با طرح‌های کاملاً ساده در محوطه آن به چشم می‌خورند. علاوه بر حیاط آن می‌توانید به طبقه بالای کافه بروید و در آنجا سفارش خود را انجام دهید. در اتاق‌های کافه بالش‌ها و زیراندازهای سنتی تعبیه شده‌اند که دارای سبک کلاسیک بوده و با خانه تقوی هماهنگ است.
مسیر دسترسی و بازدید از خانه تقوی گرگان
این عمارت زیبا و دیدنی در بافت تاریخی گرگان قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است. اغلب مسافران و گردشگران با بازار نعل‌بندان گرگان آشنا هستند. خانه تقوی در نزدیکی این بازار و در مجاورت امامزاده نور واقع شده است. آدرس دقیق خانه تقوی شامل استان گلستان، شهر گرگان، خیابان امام خمینی، کوچه آفتاب ۱۵، جنب امامزاده نور است. این خانه تاریخی نشانی سرراستی دارد که می‌توانید با خودروی شخصی به سمت آن حرکت کنید. همچنین با استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی می‌توانید خود را به خانه تقوی برسانید.
در تمام ایام سال می‌توانید به دیدن از خانه تقوی بپردازید که درب آن به روی تمام بازدیدکنندگان باز است. با توجه به اقلیم گرگان و شرایط آب و هوایی این شهر می‌توان گفت بهترین زمان برای بازدید از خانه تقوی فصل بهار و پاییز است. در اطراف خانه تقوی می‌توان چشم‌اندازهای سرسبز و بسیار زیبایی را مشاهده کرد که در بهار و پاییز زیبایی‌های آنها دوچندان می‌شود. در فصل تابستان رطوبت شهر گرگان بسیار افزایش می‌یابد و با گرمای شدیدی همراه است.
جاذبه‌های نزدیک به خانه تقوی گرگان
علاوه بر خانه تقوی جاذبه‌های تاریخی و گردشگری متعددی در حوالی این منطقه مشاهده می‌شوند که بازدید از آنها بسیار پیشنهاد می‌شود. در ادامه به معرفی این جاذبه‌ها پرداخته شده است:
مسجد جامع گرگان
از کهن‌ترین مسجدهای ایران می‌توان مسجد جامع گرگان را نام برد که دارای معماری بسیار جذاب است. این مسجد به دلیل قدمت بیش از هزار سال در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قدمت این مسجد به دوران سلجوقیان برمی‌گردد و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود.
مسجد دارای ۱۰۰۰ متر مربع مساحت بوده و چندین بار به مرمت و بازسازی آن پرداخته شده است. در بازدید از این مسجد می‌توانید لحظات آرام‌بخشی را تجربه کنید. این مسجد دارای بخش‌های متنوعی مانند چندین شبستان، درهای ورودی شمالی و جنوبی، چندین کتیبه و سنگ‌نوشته، چند مناره و دو ایوان شرقی و غربی است. می‌توانید چندین ساعت از روز خود را به بازدید از این مسجد اختصاص دهید.
کاخ آقا محمد خان قاجار
این کاخ که منسوب به دوران قاجار است یکی از اولین کاخ‌های ساخته شده در شهر گرگان محسوب می‌شود. دارای معماری بسیار خاصی بوده و از باارزش‌ترین آثار تاریخی استان گلستان به شمار می‌رود. کاخ آقا محمد خان در میانه راه ساری به گرگان واقع شده و دسترسی به آن بسیار آسان است. در سفر خود به گرگان بازدید از کاخ آقا محمد خان را فراموش نکنید چرا که با معماری باشکوه دوران قاجار آشنا خواهید شد.
خانه امیر لطفی خان
این خانه که جزء موزه صنایع دستی گرگان به شمار می‌رود در بازار قدیمی نعل‌بندان و پشت مسجد جامع گرگان قرار گرفته است. همچنین دارای معماری بسیار باشکوهی بوده که مطابق با اقلیم آب و هوایی استان گلستان ساخته شده است. از ویژگی‌های آن می‌توان به رعایت تناسبات در ساخت آن اشاره کرد. این بنا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و منتسب به دوران قاجار است.
بازار نعل‌بندان
از قدیمی‌ترین بازارهای شمال کشور محسوب می‌شود که بازدید از آن به همه گردشگران توصیه می‌شود. قدمت این بازار به قرن ۴ هجری برمی‌گردد و در مرکز شهر گرگان قرار دارد. در بازار نعل‌بندان خوراکی‌های بسیار متنوعی مانند انواع شیرینی‌جات و کلوچه‌های محلی به فروش می‌رسند. شما می‌توانید سوغات خود را از آنجا تهیه کنید. همچنین در بخشی از این بازار به فروش صنایع دستی مردم گرگان و ترکمن پرداخته می‌شود که از تنوع و کیفیت بالایی برخوردار هستند.
اقامتگاه‌های اطراف خانه تقوی گرگان
به دلیل موقعیت قرارگیری خانه تقوی در مرکز شهر گرگان اقامتگاه‌های بسیار متنوع و با کیفیتی را اطراف آن می‌توان شاهد بود. انواع هتل، هتل آپارتمان، ویلا و سوئیت در اطراف خانه تقوی آماده خدمت‌رسانی به گردشگران عزیز هستند. همچنین اقامتگاه‌های بوم‌گردی در این شهر به چشم می‌خورند که تجربه اقامت متفاوت را برای مسافران به ارمغان می‌آورند. علاوه بر اقامتگاه‌های متنوع امکانات رفاهی و تفریحی متعددی در اطراف خانه تقوی به چشم می‌خورند که می‌توان به وجود پارک‌های جنگلی، غرفه و فروشگاه‌های پوشاک و مواد غذایی، کافی‌شاپ و رستوران‌ها، مساجد، بازارهای سرپوشیده و… اشاره کرد.
جمع بندی
خانه تقوی گرگان اثری تاریخی است که در دوره های مختلف کاربری های متفاوتی ازجمله: مدرسه، زایشگاه، مسکونی و… را داشته است. با بازدید از این بنای تاریخی و زیبا می توانید خاطرات خوب و خوشی را در طول سفر رقم بزنید. همچنین نکته مهم این که برای سفر خود به گرگان نیازی به حمل وسایل خاصی نیست. فقط سعی کنید وسایل ضروری را برای سفر بردارید و باقی وسایل را بعد تهیه کنید.
مقالات بیشتری بخوانید
