آشنایی با جاذبه تاریخی حمام گپ خرم آباد استان لرستان

آشنایی با جاذبه تاریخی حمام گپ خرم آباد استان لرستان

در این مقاله از مجله گردشگری دوباره سفر می خواهیم. آشنایی با جاذبه تاریخی حمام گپ خرم آباد در استان لرستان داشته باشیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

یکی از بناهای تاریخی مهم ایران حمام های عمومی آن میباشد. که اوج ساخت آن ها دوره ی صفویه و اوایل دوره قاجار می باشد. این حمام ها در هر شهری ایجاد می شدند. که خرم آباد هم از آن بی بهره نبوده است. حمام گپ یکی از حمام های تاریخی معروف در خرم آباد لرستان میباشد. که آن را حمام آسیا نیز می نامیدند. گپ در گویش لری به معنای بزرگ میباشد. حمام گپ همچنین با شماره ی ثبت ۲۳۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.

آشنایی با حمام گپ

ساخت حمام بزرگ را به علیمردان خانِ والی نسبت داده اند. اما از آنجایی که این حمام در اوایل دوران قاجاریه، توسط یکی از بزرگان لرستان به نام حسین خان ساکی، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. حمام گپ را حدود یک قرن به نام «حمام حسین خان» می شناختند.

حمام بزرگ در گذشته، برای نظافت مردم مورد استفاده واقع می شده. حمام گپ که در گذشته با نام حمام بازار هم نیز مشهور بوده است. و آخرین بنای تاریخی بازمانده از بخش بازار اصلی و کهنه شهر خرم آباد به حساب می آید. که در زمان های قدیم، متشکل از قیصریه، مسجد بازار، کاروانسرا، تیمچه و راسته ها بوده است. وسعت این بنا حدود ۷۱۰ متر مربع میباشد.

حمام گپ خرم آباد در گذشته دارای دو درب ورودی بوده است. یکی از آن ها در ابتدای راسته مس گران که خیابان حافظ فعلی میباشد. واقع شده بود. دیگری در صحن مسجد بازار باز می‌ گشت. و در حال حاضر، به راسته سراجانکه خیابان فردوسی فعلی میباشد. ختم می گردد.

ورودی دوم این حمام تاریخی، در گذشته به وسیله یک کوچه کم عرض به محله امامزاده زید بن علی (ع) متصل م یگشت.تا زنان برای حمام رفتن، مجبور نشوند، از میان بازار بگذرند. در گذشته، این حمام از یک ساعت قبل از اذان صبح تا طلوع آفتاب مخصوص آقایان و بعد از آن تا عصر مخصوص بانوان و مجددا  از عصر تا غروب آفتاب جهت آقایان مورد استفاده قرار می گرفت.

معماری حمام 

در ورودی حمام چند پله واقع شده است. که اگر از پله ها پایین بروید. وارد فضای اصلی و بزرگی می گردید. که آن را «سربینه» می نامند. این قسمت فضای عمومی حمام، به نوعی رختکن میباشد. که مردم لباس های خود را در آن عوض می کردند. و آماده ی حمام  کردن می گشتند. در آن زمان، در این مکان کارهایی از جمله اصلاح کردن ریش و مو، صرف غذا، و استراحت هم صورت می گرفته.

حمام گپ همچنین دارای حمام سرد و حمام گرم بوده است. که فضایی کوچک بین این دو برای قرار گرفتن دلاک در نظر گرفته اند. از نظر فضاهای داخلی حمام گرم و حمام سرد شبیه هم میباشند. که بخشی از آن به علت استفاده از آب شهری تبدیل به دوش های خصوصی گشته است. ولی مدتها پیش دوش ها را جمع آوری کرده اند. و ورودی خزینه را هم بسته اند. همچنین در این حمام دو چال حوض قرار داشته است. که فضایی جهت شنا بوده.  که آب آن نه خیلی گرم و نه خیلی سرد میباشد. که هم اکنون مسدود گشته است.

از طرف دیگر بخش اصلی حمام در مرکز بنا بر روی چهارستون سنگی واقع گردیده است. گرفته که در چهار طرف آن، چهاررختکن با پلان صلیبی واقع شده است. پوشش رختکن تاق و تویزه میباشد. و فضای چهارضلعی مرکزی هم به وسیله کاربندی به پلان گرد بدل گشته است. در مرکز گنبد این حمام جامخانه‌ای واقع شده است. که نور فضای داخلی را فراهم کرده است.

مکان 

حمام گپ در شهر خرم آباد استان لرستان، در حد فاصل خیابان فردوسی و مولوی، میدان گپ، جنب مسجد توتونچی واقع شده است. و همچنین از دیگر جاذبه های تاریخی مجاور و نزدیک حمام گپ، می توان به «بازار خرم آباد»، «امامزاده زید بن علی (ع)» و «آرامگاه باباطاهر خرم آباد» اشاره کرد.