بازار های تاریخی شهر یزد

بازار های تاریخی شهر یزد

در این پست از مجله گردشگری دوباره سفر می خواهیم به معرفی بازار های تاریخی شهر یزد بپردازیم. پس در ادامه همراه ما باشید.
شهر تاریخی یزد یکی از بهترین شهرهای خشتی جهان میباشد. که همواره به عنوان صاحب یکی از درخشان‌ترین میراث‌های فرهنگی و تمدن کهن در ادوار مختلف تاریخی ایران مشهور بوده است. بازارهای تاریخی یزد، هنر کهن معماری ایران اسلامی را با مناره‌ها و بادگیرهای زیبایش منظره بینظیری را برای گردشگران خلق می کند.

بازارهای قدیمی این شهر یکی از جاذبه‌های تاریخی آن به حساب می آید. که گردشگران داخلی و خارجی زیادی هنگام حضور در این شهر به بازدید از آنها می پردازند.

بازارهای تاریخی یزد هنوز در بین مردم این دیار اهمیت دارای ویژه ای است. و از کانون‌های مهم گردشگری استان نیز به حساب می آید. بازارهایی که نقش استراتژیک مهمی در بافت تاریخی یزد دارد. و محل فروش صنایع دستی قدیمی و سنتی محسوب می شود.

بازار خان

یکی از زیباترین و معروفترین این بازارهای کهن در شهر تاریخی یزد، بازار خان می باشد. که ساخت آن به دوره ناصرالدین‌شاه می رسد. این بازار از جمله نقاط دیدنی و قدیمی شهر یزد به حساب می رود. مجموعه زیبا و قدیمی بازار خان، حسینیه، آب انبار و حمام جنب آن معرف معماری گذشته این دیار می باشد. و ساختار متفاوت و عرض متباین این بازار، حکایت از ساخت تدریجی‌ این بازار می باشد.

مجموعه خان از چند راسته تشکیل گشته است و شامل بازارها و تیمچه‌های متعددی می باشد. هر چند هر کدام از این بازارها دارای نام خاصی برای خود می باشند. اما امروزه در میان عموم مردم همه این بازارها تحت عنوان بازار خان شناخته می گردد. ‏از قسمت‌های مختلف بازار خان یزد به بازار زرگری ، بازار پنجه علی، بازار قیصریه، بازار علاقبندی ، بازار کاشیگری، بازار چیت سازی، بازار ‏ملااسماعیل، بازار افشار، بازار صدری(شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهریز و بازار مسگرها می توان اشاره کرد. مجموعه‌ی این بازار در سال ۱۳۸۲ با شماره ۸۵۴۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است .

بازار قیصریه

بازار قیصریه یکی از جاذبه گردشگری بازار های تاریخی شهر یزد می باشد. که در حد فاصل میدان و مدرسه خان یزد واقع شده است. که محل فروش پارچه‌های یزدی می باشد. و از نظر معماری نسبت به بقیه بازارها دارای نظم و ترتیب بهتری است. و دارای در چوبی با ارزشی بازار می باشد. که به وسیله همین دو در، بازار بسته می گردد.

قیصریه به فضایی گفته شده که از لحاظ خصوصیات معماری به یک راسته‌ی فرعی، دالان یا تیمچه و در مواردی به یک‌ سرا شباهت داشته است. و غالباً به عرضه‌ی کالاهای گران‌بها و منسوجات عالی اختصاص یافته است.

بازار قیصریه یزد مربوط به اواخر قرن دوازدهم هجری قمری می باشد. و یکی از پنج بازار معروف ایران به حساب می رود. که در استان‌های اصفهان، شیراز، کرمان، قزوین نیز واقع شده اند. این بازار در سال ۱۳۸۱ با شماره ۷۷۹۵ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.

بازار پنجه علی

بازار پنجه علی که به بازار مسگران یزد نیز شهرت یافته است. یکی دیگر از جاذبه گردشگری بازار های تاریخی شهر یزد است. که دارای قدمتی ۶۰۰ ساله می باشد. و هنوز بافت سنتی قدیم خود را حفظ کرده. و مسگرها در حجره‌هایشان، سر به زیر و پی در پی با چکش و مس، اثری بی‌بدیل را به وجود می آورند.

بازار مسگرها از بازارهای سنتی و قدیمی شهر یزد متعلق به قرن نهم هجری و قمری می باشد. که درحد فاصل خیابان قیام واقع شده است و در آن انواع مصنوعات مسی و فلزی از قبیل صنایع دستی تزئینی، ظروف آشپزخانه و ابزار آلات کشاورزی تهیه و عرضه می گردد. و از این رو علاقه مندان به ظروف مسی این امکان را دارند. که انواع ظروف مسی را در بازار مسگرهای یزد پیدا کنند. بازار مسگرهای یزد در سال ۱۳۸۱ با شماره ۷۷۸۶ در فهرست آثار ملی کشور ثبت گشته است .

بازار زرگری

بازار زرگری نیز یکی دیگر از جاذبه گردشگری بازار های تاریخی شهر یزد می باشد. که به دلیل شهرت و معروفیت طلای یزد در کنار بافت تاریخی و قدیمی خود و ویژگی‌های خاص طلای یزدی همواره مورد توجه گردشگران می باشد. قدمت این بازار به سده‌های دوازدهم و سیزدهم هجری قمری می رسد. و سقف بازار به صورت طاق و تویزه با قوس‌های هلالی و جناقی می باشد. و در طاق این بازار نورگیرهایی مشاهده می شود. که در وسط راسته بازار نیز بخشی به صورت طاق آهنگ هستند.

همچنین بازار زرگری یزد دارای ۵۳ باب مغازه می باشد. که طلاهای موجود در آن‌ها، جلوه بینظیری را مخصوصا برای بانوان خلق کرده است. این بازار نیز در سال ۱۳۸۲ با شماره ۸۵۲۷ در فهرست آثار ملی کشور  ثبت شده است.

بازار دروازه مهریز

بازار دروازه مهریز از دیگر بازارهای قدیمی و تاریخی یزد می باشد که جهت آن شمالی-جنوبی می باشد. جنوب آن از «بازار خان» آغاز می گردد. و به کوچه دارالشفاء یا «دروازده تاریخی» شهر ختم می گردد. این بازار توسط «علی آقا داروغه یزدی» در زمان «گورکانیان» ایجاد گردیده است.

ارتفاع این بازار حدود چهار متر است. و مصالح به کار رفته در آن خشت، گل، آجر و گچ و همچنین سقف آن به صورت طاق و تویزه می باشد. بازار دروازه مهریز متعلق به دوره قاجار می باشد. و با شماره ۸۵۴۳ در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.

بازار کاشی گری

بازار کاشی گری یزد نیز مجموعه‌ای از کارگاه‌ های کوچک آهنگری و تهیه‌ی ابزارهای ساده‌ کشاورزی و لوازم مورد نیاز روستاییان می باشد. این بازار مربوط به زندیه و در میدان خان قرار گرفته است. بازار مذکور در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۷۹۴ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت گشته است .

تیمچه‌های یزد

بازارهای قدیمی یزد دارای تیمچه‌ های متعددی هستند. منظور از تیمچه، کاروانسرای کوچکی است که در بطن بازارهای قدیمی واقع شده است. البته در دوره‌های معاصر کاروانسراها یا سراهای کوچک و سرپوشیده، را تیمچه می نامند. فضای تیمچه‌ها نسبت به کاروانسراها از لحاظ اقتصادی گرانتر بوده است. و برای عرضه اجناس ارزان قیمت مورد استفاده قرار نمی گرفته است .

بازارهای یزد دارای بالغ بر ۲۰ تیمچه می باشند. که این تعداد حاکی از رونق و رفت و آمد تجار از شهرهای دیگر به یزد بود هاست. و به عنوان نمونه‌ای از آنها می‌توان به تیمچه علی خان، ملک، وکیل و تیمچه هراتی که از تیمچه‌های با قدمت و کهن سال یزد است، نام برد.

سایر بازار های تاریخی یزد

یزد دارای بازارهای تاریخی دیگری مانند، بازار افشار مربوط به دوره قاجار به شماره ثبت ۸۵۴۲ . بازار صدری مربوط به اواخر دوره قاجار با شماره ثبت ۸۵۲۶ . بازار جعفرخان متعلق به دوره زندیه  با شماره ثبت ۷۷۸۹ . بازار میرزا کریم مربوط به دوره قاجار با شماره ثبت ۸۵۲۸ . بازار سراج‌ها متعلق به قرن هشتم و با شماره ثبت ۸۵۲۵ . بازار حضرت عباسی مربوط به دوره قاجار و با شماره ثبت ۷۷۹۳ . بازار علاقبندی متعلق به اواخر قرن نهم و با شماره ثبت ۷۷۹۱ . و بازار ریسمانیان مربوط به دوره پهلوی اول و با شماره ثبت ۷۷۹۰ می باشد.