حمام قجر قزوین

در این مقاله از سری مقالات ایرانگردی به معرفی حمام قجر قزوین خواهیم پرداخت، پس برای آشنایی بیشتر با این حمام که از جاهای دیدنی قزوین می باشد، همراه ما در مجله گردشگری دوباره سفر باشید.

 حمام قجر قزوین که در گذشته با نام حمام شاهی معروف بوده است،بزرگترین و قدیمی ترین گرمابه شهر قزوین بوده است که در سال 1057 هجری قمری به دستور شاه عباس صفوی و توسط امیر گونه خان قاجار قزوینی از سرداران وی، ساخته شده است.

در وصف این حمام اشعار و سروده هایی وجود دارد که معروف ترین آن متن زیر می باشد:

ساخت از لطف شاه حمامی   به لطافت قبول هر مقبل

چون یکی از درون برون آید     صحت عافیت بود تاریخ

حمام قجر در خیابان عبید زاکانی کنار بازارچه و مسجد آقا کبیر قرار گرفته است.مساحت این حمام حدود ۱۰۴۵ متر مربع است.این حمام از سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده است و به دو قسمت مجزا برای جداسازی بخش زنانه و مردانه تقسیم شده است، درب اصلی آن به سمت جنوب باز می شود و با راه پله مارپیچ به سربینه ختم می گردد.

در وسط سربینه بزرگ حمام حوض زیبایی قرار دارد. سربینه بزرگ شش شاه نشین و طاق نما را در نمایی هشت ضلعی با راهرویی به گرمخانه متصل می کند.

سربینه محلی برای تعویض لباس ها و آماده سازی برای حمام کردن بوده و میاندر نیز فضایی است که سربینه را به گرم خانه متصل می کند.

گرمخانه فضای اصلی شستشو در گرمابه ها بوده که خود شامل بخش های مختلفی مانند: خزینه آب گرم، چال حوض «منبع آب سرد»، اعیان نشین، آب انبار که هر کدام کاربری متفاوت و خاص خود را دارد. گرمخانه زنانه و مردانه به شکل چلیپاست و اتاقک هایی برای شستشو در شرق و غرب آن تعبیه گردیده است.

انتقال آب در حمام قجر با لوله های سفالی انجام می گرفته است. پوشش کل بخش ها بصورت طاق و گنبد است که به وسیله رسمی بندی و یزدی بندی تزئین شده اند و هر گنبد دارای جام خانه است که روشنایی حمام را تامین می کرده است.

پشت بام این حمام نیز هم سطح خیابان است.درب دیگری نیز از جانب غربی وجود دارد که احتمال داده می شود مخصوص استفاده بانوان بوده است.

این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی استان قزوین خریداری شده و به شماره ۱۲۶۰۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و با سرمایه گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین در طی سالهای  ۱۳۸۱ الی ۱۳۸۴ مرمت گردیده است و تحت نظارت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری اداره می شود و تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری قزوین شده است.

از اسفند ۱۳۸۶ این حمام به موزه مردم شناسی تغییر کاربری داده و به سه بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل تقسیم شده است. در فضای سربینه گوشه هایی از زندگی اقوام  کرد، تات، مراغی، ترک، قزوینی و همین طور مراسمی با نام  شیرواره به نمایش گذاشته شده اند.