موزه آبگینه و سفالینه تهران
شهر تهران با داشتن موزه‌های متعدد و متنوع برای کسانی که اهل موزه گردی هستند، مقصدی عالی محسوب می‌شود. یکی از موزه‌های زیبای این شهر، موزه آبگینه و سفالینه است. این موزه اولین و تنها موزه تخصصی شیشه و سفال کشور است. لازم به ذکر است که موزه آبگینه در خانه قوام‌السلطنه، یکی از سیاست‌مداران مشهور دوره قاجار و پهلوی و در خیابان سی تیر قرار دارد.
معرفی موزه آبگینه تهران
بدون شک نام خیابان سی تیر یا قوام‌السلطنه را شنیده‌اید. خیابانی که در تاریخ کشور نقش مهمی دارد. گوشه‌گوشه این خیابان بناهای قدیمی و مکان‌های دیدنی فراوانی وجود دارد. بناهای تاریخی مختلفی مانند موزه علوم و فنون، کلیسای پطرس مقدس و آتشکده آدریان از مکان‌های معروف این منطقه هستند. کافه‌ها و رستوران‌های قدیمی و فراوانی در این محدوده قرار دارند. شما می‌توانید در کافه‌ها و رستوران‌های سنتی مانند رستوران گل رضائیه و غرفه‌های غذاهای خیابانی آن غذاها و خوردنی‌های خوشمزه‌ای میل کنید.
یکی از مکان‌های مهم این خیابان موزه آبگینه و سفالینه است. این موزه اولین موزه شیشه و سفال ایران است. همچنین این موزه در خانه قوام‌السلطنه نخست‌وزیر احمدشاه قاجار و حکومت پهلوی قرار دارد. ضمناً این مکان از خانه‌های تاریخی و تماشایی تهران و از آثار ملی به‌حساب می‌آید.
موزه آبگینه کجاست؟
موزه آبگینه یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران است که در منطقه ۱۲ قرار دارد. همچنین این موزه باشکوه نرسیده به خیابان جمهوری در خیابان معروف سی تیر و در میان یک باغ قاجاری قرار دارد.
دسترسی موزه آبگینه به مترو
شما می‌توانید از طریق مترو به موزه آبگینه دسترسی پیدا کنید. لازم به ذکر است که ایستگاه امام خمینی (ره)، ایستگاه سعدی و ایستگاه میدان حسن‌آباد با این مکان فاصله کمی دارند. همچنین شما از هرکدام از این سه ایستگاه حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی تا موزه خواهید داشت. جالب است بدانید که در طول مسیر نیز قادرید از مکان‌های دیدنی بسیاری دیدن نمایید. مکان‌های دیدنی که در مسیر قرار دارند شامل موزه ملی ایران، موزه ملک، کلیسای پطرس مقدس و سایر جاذبه‌های خیابان سی تیر هستند.
ساعت بازدید موزه آبگینه
موزه آبگینه هر روز به‌غیراز روزهای شهادت آماده خدمت‌رسانی به بازدیدکنندگان است. این موزه در بهار و تابستان از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ و در پاییز و زمستان از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ دایر است.
تلفن موزه آبگینه: ۴-۶۶۷۰۸۱۵۳-۰۲۱
تاریخچه موزه آبگینه
احمد قوام ملقب به قوام‌السلطنه در سال ۱۲۹۱ شمسی دستور داد تا در میان باغی قاجاری عمارتی زیبا و باشکوه بنا شود. این بنا امروزه گنجینه‌ای است از آثار شیشه‌ای و سفالینه مربوط به ادوار مختلف فرهنگی ایران. استاد علی‌محمد معمارباشی معمار این عمارت بود. او این عمارت را به‌عنوان دفتر کار و محل زندگی قوام ساخت. همچنین قوام به مدت سه دهه و تا سال ۱۳۳۰ در این مکان زندگی کرد.
جالب است بدانید که پس از مرگ قوام‌السلطنه پسرش این عمارت را به سفارت مصر فروخت. در زمان جمال عبدالناصر؛ رئیس‌جمهور وقت مصر، روابط سیاسی دولت ایران و مصر تیره شد. به همین دلیل تا هفت سال خانه قوام در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. همچنین بعد از آزادشدن آن از دست مصر نیز محل سفارت افغانستان و بانک بازرگانی بود. در نهایت دفتر فرح پهلوی با کاربری موزه در دهه ۵۰ خانه قوام‌السلطنه را خریداری کرد. سپس به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار شد.
مهندسان ایرانی به طراحی ویترین‌ها و معمار و مهندس مشهور اتریشی به نام هانس هولاین به معماری داخلی پرداختند. لازم به ذکر است که الگو هانس برای طراحی این موزه از آثار برجسته تاریخی ایران مانند کاخ تچر، ستون‌های تخت‌جمشید، قوس‌های صفوی و کعبه زرتشت بود. ضمناً ویترین‌ها و فضای کلی موزه به‌صورت مدرن طراحی شده‌اند. این روزها این عمارت یکی از موزه‌های جالب در تهران است.
معماری داخلی موزه آبگینه
خانه قوام‌السلطنه در باغی به وسعت هفت هزار مترمربع قرار دارد. این خانه دارای زیر بنای ۱,۰۴۰ مترمربع است. جالب است بدانید که معماری این ساختمان هشت ضلعی شامل معماری ایرانی – باروک است. همچنین بیرون بنا دارای معماری ایرانی و داخل بنا، دارای معماری غربی است. لازم است بدانید که خانه قوام از مصالحی چون آجر، گچ، ملاط گل و آهک با نمای آجری است.
این خانه سه طبقه دارد. بخش‌های مختلف آن شامل زیرزمین یا حوض‌خانه، همکف، طبقه اول و سرسرا است. در طبقه همکف این بنا پلکان‌هایی از جنس چوب و دو طرفه‌ای به شکل دو نعل اسب تودرتو قرار دارد. این پلکان‌ها با الهام از سبک روسی ساخته شده‌اند. همچنین به طبقه دوم این بنا راه دارند.
بخش‌های مختلف موزه آبگینه و سفالینه
اشیای ارزشمند و گران‌بهای موزه آبگینه در دوطبقه و پنج تالار وجود دارند. اگر به این موزه بروید؛ در هر قسمتی از آن قسمتی از تاریخ شیشه و سفال ایران را مشاهده خواهید کرد. درضمن حدود دو هزار قطعه سفال و شیشه در این موزه وجود دارند. نکته دیگر این است که موزه آبگینه 899 شی آبگینه و شیشه، 680 قطعه سفال، 442 بلور و دیگر 243 شی نفیس و با ارزش دارد.
این آثار ازآن‌جهت ارزشمند هستند که قدمت و تاریخ ساخت آن‌ها به هزاره چهارم قبل از میلاد می‌رسد. همچنین کارهای شیشه‌ای به هزاره اول قبل از میلاد باز می‌گردد. ظروف شیشه‌ای اروپایی که در موزه قرار دارند به قرن‌های 18 و 19 برمی‌گردند. بخش‌های مختلف موزه آبگینه و سفالینه عبارت‌اند از:
راهرو طبقه اول
اگر می‌خواهید از بهترین جای موزه شروع کنید باید بگوییم که بخش‌های تماشایی موزه از راهرو طبقه اول شروع می‌شوند. اگر به این بخش بروید؛ آثاری از سفالینه‌های رسی را خواهید دید. این آثار به هزاره اول قبل از میلاد تعلق دارند. همچنین آثار شیشه‌ای بسیاری در این بخش وجود دارند.
تالار بلور
تالار بلور در طبقه اول موزه قرار دارد. در این طبقه آثار شیشه‌ای زیبا و ارزشمندی وجود دارند. لازم به ذکر است که قدمت اشیای شیشه‌ای موجود در این بخش به هزاره اول قبل از میلاد باز می‌گردد. جالب است بدانید که برای فهم بهتر شما بازدیدکنندگان عزیز آثار موجود در این تالار به ترتیب زمانی قرار دارند. ازاین‌رو، شما می‌توانید سیر تحول و تکامل آثار شیشه‌ای در ایران را مشاهده نمایید.
تالار مینا
آثار شیشه‌ای مات و براقی مانند وسایل دکوری و شیشه‌های عطر در این موزه قرار دارند. قدمت این آثار به هزاره اول و دوم قبل از میلاد باز می‌گردد. در این موزه آثار سفالی مانند گلدان‌هایی ساده قرار دارند. قدمت این گلدان‌ها مربوط به دوران ماقبل از تاریخ است.
همچنین اشیای مهم و دیدنی دیگر این بخش لوله‌های شیشه‌ای است. این لوله‌ها از حفاری معبد چغازنبیل (بزرگ‌ترین معبد ایران در هزاره دوم قبل از میلاد) پیدا شدند. این لوله‌های شیشه‌ای دارای رنگ‌های مختلفی هستند. نکته جالب دیگر آن است که این لوله‌ها در برابر نور خورشید جلوه‌ای رنگارنگ دارند.
تالار صدف
آثار این تالار شامل اشیای سفالی و شیشه‌ای هستند. همچنین قدمت این آثار ارزشمند به دوره اسلامی بازمی‌گردد. کارهای سفالی در این تالار به شکل سنگ‌نوشته و آثار شیشه‌ای جنبه تزئینی دارند. زیبایی دیگر این موزه به طراحی آن است. این موزه به صدف نیمه‌باز شباهت دارد. دلیل نام این موزه به‌خاطر همین طراحی است.
تالار زرین‌فام
تالار زرین‌فام یکی دیگر از تالارهای باشکوه موزه است. در این تالار آثار سفالی زیبایی قرار دارند. نقش‌ونگار و نوشته‌ها دارای تزئینات زیبایی هستند. قدمت آن‌ها به قرن‌های 4 و 7 هجری قمری باز می‌گردد. لازم به ذکر است که آثاری که در این تالار قرار دارند شامل سفال تزئین شده با طلا، لاجورد و فیروزه هستند. ضمناً نوشته‌هایی مانند دعا، شعر یا مینیاتور، زیبایی این ظروف را چندبرابر کرده‌اند. جالب است بدانید که ظروف زرین‌فام بیشتر از دوران سلجوقی به‌یادگارمانده‌اند. این ظروف در این بخش فراوان هستند و به همین دلیل نام این تالار، تالار زرین‌فام است.
تالار لاجورد یک
تالار لاجورد دارای رنگ و لعاب فیروزه‌ای معروفی است. ضمناً کارهای سفالین با رنگ‌های فیروزه‌ای در این تالار قرار دارند. قدمت این آثار به قرن‌های 6 و 7 هجری قمری تعلق دارند. جالب است بدانید که در قرن ششم هجری و در شهر گرگان ساخت ظرف‌های شیشه‌ای با لعاب فیروزه‌ای رنگ فراوان بوده است. اگر به این تالار مراجعه کنید؛ گلدان‌های خاصی را خواهید دید. این گردان‌ها به گلدان‌های دولایه معروف هستند. دلیل نام این تالار وجود لعاب فیروزه‌ای و رنگ ظروف مربوط به قرن‌های هفتم و هشتم است.
تالار لاجورد دو
در قسمت دیگر تالار لاجورد آثاری از جنس شیشه وجود دارد. قدمت این آثار به دوران تیموریان، ایلخانان باز می‌گردد. لازم به ذکر است که قسمتی از آثاری که در این بخش قرار دارند؛ به دوران صفویه بازمی‌گردد. شاه‌عباس صفوی تعداد زیادی از استادان شیشه‌کار را از ونیز به ایران دعوت کرد. این استادان هنر خود را به استادکاران ایرانی آموزش دادند.
در کل، در طبقه اول موزه آبگینه، آثاری را خواهید دید که قدمت آن‌ها به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد. در ضمن این طبقه دو تالار اصلی دارد. به‌این‌ترتیب که یک تالار مربوط به هنرکار با شیشه و آبگینه است و در تالار دیگر سفال‌های باستانی قرار دارند. همچنین ارزشمندترین آثار سفالی در راهرو همین طبقه قرار دارد.
آثاری که در این راهرو قرار دارند شامل پیکرهای سفالی رنگارنگ، شیشه‌های تزیینی قرن چهارم و پنجم قبل از میلاد و کوزه‌های سفالی هزاره اول قبل از میلاد هستند. همچنین تالار مینا در طبقه اول موزه آبگینه قرار دارد. در این طبقه آثار شیشه‌ای در کنار آثار سفالی مانند گلدان سفالی منقوش و کوزه‌های هندسی قرار دارند.
کلام آخر
ما در این مقاله از مجله گردشگری دوباره سفر مطالبی را درباره موزه آبگینه و سفالینه تهران شرح دادیم. اگر عاشق تاریخ و فرهنگ ایران هستید ما به شما بازدید از این موزه را پیشنهاد می‌کنیم.
مقالات بیشتری بخوانید
