آرامگاه بابا طاهر ؛ شاعر دوبیتی سرای همدانی
ایران دارای گنجینه‌ای از آثار تاریخی و باستانی بسیار ارزشمند است. آرامگاه بابا طاهر از آثار تاریخی باشکوه در شهر همدان بوده که جایگاه ویژه‌ای در دنیای شعر پارسی دارد. این آرامگاه متعلق به یکی از بزرگ‌ترین شاعران ایرانی‌تبار است که امروزه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مکان‌های توریستی ایران شناخته می‌شود. آرامگاه بابا طاهر نه تنها در میان ایرانیان؛ بلکه در میان بسیاری از افراد خارجی دارای ارزش و اعتبار بوده و گردشگران از سراسر دنیا برای بازدید از آن راهی شهر همدان می‌شوند. بازدید از این بنای تاریخی دارای شرایط مطلوبی بوده و گردشگران می‌توانند در تمام ایام سال از آن بازدید کنند. در ادامه برای آشنایی بیشتر با مجله گردشگری دوباره سفر همراه باشید.
معرفی آرامگاه بابا طاهر
آرامگاه بابا طاهر در شهر همدان واقع شده و مقبره یکی از بزرگ‌ترین شاعران ایرانی است. این آرامگاه در میدانی به نام باباطاهر قرار گرفته که در مقابل آن قله کوه الوند را می‌توان مشاهده کرد. همچنین این بنا دارای گنبد فیروزه‌ای رنگ بسیار زیبایی است که توجه دیگران را به خود معطوف می‌کند. آرامگاه بابا طاهر در سال 1376 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
علاوه‌بر‌این آرامگاه دارای فضای سرسبز ویژه گردشگران و مسافران بوده که آنها می‌توانند لحظات خوشی را در این مکان سپری کنند. همچنین برخی از مراسم‌های سنتی در این محل برگزار می‌شوند که می‌توانید در آنها شرکت کنید و با آداب و رسوم سنتی ایران بیشتر آشنا شوید. آرامگاه بابا طاهر از آثار فرهنگی و ادبی ایران به شمار می‌رود چرا که مقبره یکی از بزرگ‌ترین شاعران قرن چهارم را در خود جای داده است.
این مکان برای دوستداران شعر و ادبیات محل فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شود. بابا طاهر از شاعران دوران قرن چهارم و اواخر قرن پنجم هجری بوده که با اشعار دوبیتی خود معروف است. اطلاعات دقیقی از زندگی‌نامه این شاعر نامی وجود ندارد و با لقب عریان شناخته می‌شود؛ زیرا چشم به تعلقات دنیوی نداشته است. امروزه آثار و کتاب‌های ارزشمندی از این شاعر بزرگ برجای مانده که در بزرگ‌ترین کتابخانه‌های دنیا قرار دارند.
تاریخچه آرامگاه بابا طاهر
ساختمانی که در حال حاضر به‌عنوان آرامگاه بابا طاهر مشاهده می‌کنید در ابتدا به این شکل نبود و در طول تاریخ در دست مرمت و بازسازی قرار گرفته است. تاریخچه این آرامگاه به دوران سلجوقیان یعنی قرن ششم هجری برمی‌گردد. اولین بنای آرامگاه بابا طاهر در قرن ششم هجری به‌صورت یک بنای هشت ضلعی از آجر بود که پس از مدتی تخریب شد. سپس در دوران پهلوی به دست شهرداری همدان به بازسازی آرامگاه پرداخته شد.
برای مقبره این شاعر بزرگ یک بنای جدید احداث شد که همانند بنای قبلی به‌صورت هشت ضلعی است. البته بعد از مدتی ساخت بنا به‌صورت نیمه‌کاره ماند که دلایل آن مشخص نیست. مسولان در سال 1329 اقدام به ساخت دوباره آن کردند. البته بنایی که در حال حاضر مشاهده می‌کنید در سال 1344 توسط شهرداری همدان و انجمن آثار ملی ساخته شده است. طرح بنای فعلی آرامگاه باباطاهر توسط مهندسان هوشنگ سیحون و فروغی برنامه‌ریزی شد و در نهایت در سال 1349 ساخت بنا به پایان رسید.
جالب است بدانید که در هنگام اقدام به ساخت بنای جدید، یک کاشی از بنای اولیه آرامگاه کشف شد که مربوط به قرن هفتم هجری است. این کاشی هم اکنون در موزه باستان ایران قرار دارد. این کاشی فیروزه‌ای دارای آیات برجسته قرآن است. آخرین بار در سال 1383 این بنا مورد مرمت قرار گرفت و تا به امروز به محافظت از آن پرداخته می‌شود.
معماری آرامگاه باباطاهر
آرامگاه باباطاهر دارای یکی از معماری‌های باشکوه و حیرت‌انگیز در بین آثار تاریخی موجود است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این بنای زیبا در میدانی به همین نام و به شکل مستطیل واقع شده که اطراف آن را فضای سرسبز فرا گرفته است. در ساخت این بنا تلفیقی از معماری قرن هفتم و هشتم هجری استفاده شده و در عین حال از معماری نوین در طراحی آن الهام گرفته شده است. آرامگاه بابا طاهر به همراه باغ آن مساحت بالغ بر 8960 مترمربع دارد. اولین چیزی که در این بنای تاریخی جلب توجه می‌کند گنبد فیروزه‌ای آن است.
گنبد دارای شکل منشور بوده و رنگ‌های بسیار متنوع و زیبایی دارد. ساختمان آرامگاه بابا طاهر دارای شکل هشت ضلعی بوده که بالای یک تپه کوتاه قرار گرفته است. استفاده از کاشی‌های معرق در ساخت سقف بنا نقش بسیار زیبایی به آن بخشیده و دارای تزیینات هستند. ابعاد ساختمان آرامگاه 10×10 بوده و از شکل‌های منشور مانند پوشیده شده است. ارتفاع کلی آرامگاه از کف تا بالاترین قسمت به طور تقریبی 20 متر و 35 سانتی‌متر است. در ساخت نمای بیرونی بنا از سنگ سفید استفاده شده و چندین مدخل ورودی و منفذ نور دارد. استفاده از هشت ستون گرانیتی در ساخت بنا منجر شده تا آرامگاه علاوه بر زیبایی‌های منحصر به فرد از استحکام زیادی برخوردار باشد.
کلاف‌های بتنی داخلی ساختمان نیز در استحکام آن نقش بسیار مؤثری دارند. در ساخت این بنا از مصالح مرغوب مانند اجر، سنگ، آهک و کلاف‌کشی‌های بتنی استفاده و کاملا عایق‌کاری‌شده‌اند. از دیگر بخش‌های آرامگاه می‌توان به کف و پله‌های آرامگاه و سنگ مزار باباطاهر اشاره کرد که از سنگ گرانیت ساخته شده است. دیواره‌های بنا در نوع خود شگفت‌انگیز هستند و به‌صورت مثلث‌های متساوی‌الساقین دیده می‌شوند. در داخل مقبره و اطراف محوطه آرامگاه کتیبه‌هایی از جنس کاشی دیده می‌شوند.
امکانات رفاهی آرامگاه بابا طاهر
آرامگاه بابا طاهر از جاذبه‌های تاریخی و توریستی شهر همدان محسوب می‌شود که گردشگران زیادی از آن دیدن می‌کنند؛ بنابراین برای رفاه حال مسافران و گردشگران عزیز امکاناتی در آن تعبیه شده است. فضای سرسبز محوطه آرامگاه محل مناسبی برای استراحت بازدیدکنندگان است که می‌توانند چند ساعتی را در این محل به استراحت و گذراندن وقت خود اختصاص دهند. در این محوطه غرفه کوچکی قرار دارد که به فروش کتاب‌های تاریخی، محصولات سفالی و سوغاتی شهر همدان می‌پردازد.
در اطراف میدان آرامگاه نیز فروشگاه‌های متعددی دیده می‌شوند که می‌توانید اجناس موردنیاز خود را تهیه کنید. از دیگر امکانات این مکان می‌توان به سوپرمارکت و رستوران اشاره کرد که دسترسی به آنها بسیار راحت است. در میدان بابا طاهر نیز یک سرویس بهداشتی قرار دارد. در اطراف آرامگاه بابا طاهر هتل‌های متعددی وجود دارند که برای محل اقامت و استراحت انتخاب مناسبی هستند. از جمله این هتل‌ها می‌توان به هتل باباطاهر، هتل پارسیان و هتل آپارتمان خاتم اشاره کرد که هریک از آنها دارای امکانات رفاهی مطلوبی هستند.
مسیر دسترسی به آرامگاه
آرامگاه بابا طاهر در استان همدان، شهر همدان و میدان باباطاهر واقع شده است. میدان باباطاهر از میدان‌های اصلی این شهر محسوب می‌شود و از طریق وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی و اتوبوس می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. اتوبوس‌های خط شهرک الوند شما را مستقیم به میدان باباطاهر می‌رسانند. گردشگرانی که قصد دارند با خودروی شخصی به سمت آرامگاه بابا طاهر حرکت کنند می‌توانند هنگام ورود به شهر همدان از طریق یکی از بلوارهای فلسطین و بلوار ستار ابراهیمی به سمت میدان باباطاهر بروند.
بازدید از آرامگاه بابا طاهر
برای بازدید از آرامگاه بابا طاهر در وهله اول باید اقدام به خرید بلیت کنید. بلیت را می‌توانید به‌صورت حضوری از تعاونی فروش‌ها تهیه کرده یا به‌صورت آنلاین خریداری کنید. زمان بازدید از آرامگاه به شرح زیر است:
- نیمه اول سال: 8:30 صبح تا 19:30 عصر
- نیمه دوم سال: 8:30 صبح تا 17 عصر
مدت زمان بازدید از آرامگاه بابا طاهر به طور تقریبی یک ساعت است. ناگفته نماند که در صورت شرکت در مراسم‌های سنتی می‌توانید زمان بیشتری از این مکان بازدید کنید. امکان بازدید در تمام فصول سال وجود دارد و می‌توانید هر زمان که خواستید از این محل توریستی دیدن کنید. فصل تابستان اوج بازدید از آرامگاه است. برای بازدید از این محل نکاتی وجود دارد که بهتر است با آنها آشنا شوید:
- فضای داخلی آرامگاه فاقد حفاظ است و نباید به جیزی دست بزنید.
- همدان در فصل زمستان بسیار سرد است و باید لباس مناسب همراه داشته باشید.
- در اطراف میدان باباطاهر جای پارک برای خودروی شخصی وجود دارد.
- در میدان باباطاهر درشکه‌سواری وجود دارد که از بهترین امکانات تفریحی آن شناخته می‌شود.
- امکان خرید سوغات و یادگاری در محوطه آرامگاه و اطراف میدان باباطاهر وجود دارد.
- بازدید از آرامگاه ملزم به پرداخت هزینه ورودی است.
جاذبه‌های اطراف آرامگاه بابا طاهر
همدان سرشار از آثار تاریخی و فرهنگی است که می‌توانید چند روزی را صرف دیدن از آنها کنید. مسافرانی که برای بازدید از آرامگاه بابا طاهر به شهر زیبا و تاریخی همدان سفر می‌کنند می‌توانند از دیگر جاذبه‌های این شهر دیدن کنند. جاذبه‌های نزدیک به آرامگاه عبارت‌اند از:
گنبد علویان
از آثار تاریخی دوران سلجوقیان گنبد علویان را می‌توان نام برد که در گذشته به‌عنوان مسجد از آن استفاده می‌کردند. اکنون در فهرست آثار ملی قرار دارد و مقبره خاندان علویان را در برمی‌گیرد. این گنبد دارای معماری منحصربه‌فرد سلجوقیان است و برای دوستداران تاریخ مکان ویژه‌ای به شمار می‌رود. گنبد علویان تا آرامگاه بابا طاهر 1.6 کیلومتر فاصله دارد.
آرامگاه بوعلی سینا
بدون شک از معروف‌ترین جاذبه‌های شهر همدان آرامگاه بوعلی سینا است که تنها یک کیلومتر با آرامگاه باباطاهر فاصله دارد. یکی از بخش‌های ویژه این مکان موزه بوعلی سینا است که اشیا باارزش مانند سکه، ظروف سفالی و برنزی قبل از اسلام در آن نگهداری می‌شوند.
موزه هگمتانه
یکی از معروف‌ترین و جذاب‌ترین موزه‌های ایران متعلق به موزه هگمتانه است. اشیا و وسایل قیمتی و ارزشمند که در منطقه هگمتانه جمع‌آوری شده‌اند در این موزه قرار دارند. فاصله موزه هگمتانه تا آرامگاه باباطاهر حدود 1.3 کیلومتر است.
جمع بندی
اگر به شهر زیبای همدان سفر کردید پیشنهاد می کنیم حتما سری به آرامگاه بابا طاهر بزنید و از این جاذبه زیبا لذت ببرید. البته، سعی کنید در فصولی که هوا معتدل است به همدان سفر کنید تا سرما یا گرمای زیاد هوا شما را آزار ندهد و بتوانید به خوبی از این بنا بازدید کنید. اگر در ایام تعطیل به آرامگاه می روید بهتر است بدانید که درشکه سواری در میدان جهت تفریح مسافران انجام می شود و برای آن ها بسیار لذت بخش است.
مقالات بیشتری بخوانید
- غار علیصدر؛ شگفتی طبیعی در استان همدان
- جاهای دیدنی همدان؛ گشت و گذار در شهر ریایی
- روستاهای دیدنی و گردشگری استان همدان
- برج قربان همدان: بنایی بازمانده تاریخی
