خصیل دشت املش | سفر در جاده‌ای جنگلی به روستایی در میان ابرها
اگر بخواهید یکی از زیباترین استان‌های ایران را نام ببرید، بی‌شک گیلان به ذهنتان خطور می‌کند. مکان‌های دیدنی گیلان به‌قدری وسیع و متنوع‌اند که شاید گیلانی‌های عزیز نیز همه جای آن را ندیده باشند. در میان همه‌ی این جذابیت‌ها، انتخاب فضاهای بکر، دورافتاده و کمتر شناخته شده هیجان ویژه‌ای دارد، مخصوصا اگر جایی در بهشت گیلان، املش باشد. ییلاق خصیل دشت یا خصیب دشت در بخش رانکوه از توابع املش قرار دارد و یکی از این مکان‌های دست‌نخورده گیلان است. اگر علاقه‌مند به جاذبه‌های طبیعی هستید و دوست دارید مکان‌های کمتر دیده شده را امتحان کنید، پیشنهاد می‌کنیم به خصیل دشت املش سفر کنید که از قضا در فصول گرم سال آب و هوایی بسیار دلپذیر نیز دارد.در ادامه همراه با مجله گردشگری دوباره سفر باشید.
چرا باید خصیل دشت را دید؟
یکی از جاذبه‌های طبیعی گیلان، جنگل‌های زیبای آن است. از دل جنگل عبور می‌کنید و به روستایی بکر در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا می‌رسید. چه چیزی می‌تواند از این هیجان‌انگیزتر باشد؟ ظاهر این روستا کاملا دست‌نخورده است و سادگی‌های سنتی خود را حفظ کرده است. در اینجا خبری از ویلاهای نوساز و ساختمان‌های مدرن نیست. تنها چیزی که به چشم می‌خورد مرتع‌هایی سرسبز است و خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی در دشت‌ها و جنگل‌های دل‌انگیز.
بهترین زمان برای دیدن خصیل دشت
فصل‌های مختلف سال در هر منطقه‌ای زیبایی‌های خاص خود را دارند. با وجود این، ارتفاعات املش در فصل زمستان بسیار سرد و برفی هستند و سفر به آنجا دشوار و دردسرساز است. پس بهتر است بهار و تابستان را برای این سفر انتخاب کنید. بهار املش با دشت‌هایی پر از گل‌های وحشی، هوای مطبوع و خنک بهاری و درخت‌های پرشکوفه قطعا جذاب و دیدنی است. اما ممکن است هوا همچنان خنک باشد، به‌ویژه در اوایل بهار، پس حتما لباس و تجهیزات کافی همراه داشته باشید.
تابستان این منطقه نیز بسیار خوشایند است. بهترین فرصت است که چند روزی از گرمای هوای تابستانی و دود و دم شهر فرار کرده و در اینجا به تفریح و استراحت بپردازید. از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرید و با انرژی مضاعف به کار و زندگی در شهر خود برگردید. اما ذکر این نکته ضروری است که به‌دلیل شرجی بودن هوای خصیل دشت املش ممکن است در تابستان کمی گرم به‌نظر برسد. پس اگر هوای شرجی را دوست ندارید، بهار، و مخصوصا اردیبهشت به این بهشت زیبا بیایید.
پاییز زیبا در این منطقه نیز جاذبه‌های خاص خودش را دارد. ترکیب رنگ‌های مختلف زرد و نارنجی، قرمز و قهوه‌ای به درختان جلوه‌ای خاص می‌بخشد و تماشای این مناظر در جاده‌ای کوهستانی و جنگلی، پوشیده از مه، لذتی دوچندان دارد. اما هوا رو به سردی می‌رود و بهتر است اوایل پاییز به خصیل دشت سفر کنید تا در باران، سرما و مشکلات ناشی از آن گرفتار نشوید. مخصوصا که بخشی از جاده‌ی این روستا خاکی است و رانندگی را دشوار می‌کند.
از چه مسیری می‌توان به این روستا رسید؟
برای رسیدن به روستای خصیل دشت باید در استان گیلان خود را به املش برسانید. از دو راه می‌توانید به این شهر بروید؛ از سمت رشت باید به لنگرود و سپس شلمان رفته و از آنجا وارد جاده املش شوید، و اگر از مازندران می‌آیید، بعد از رامسر و رودسر تابلوی املش قابل مشاهده است. بعد از خصیل دشت املش به دهستان لات‌لیل می‌رسید و پس از طی کردن جاده خاکی پر پیچ و خم به طول هفت کیلومتر به روستایی به نام هلو دشت وارد می‌شوید. در آنجا با پرس و جو از محلی‌ها راه خصیل دشت را پیدا خواهید کرد. این روستا تابلوی مناسب ندارد و برای رسیدن به آن، باید حتما از گوگل مپ و محلی‌ها کمک بگیرید.
جاذبه‌های گردشگری اطراف روستا
علاوه بر خصیل دشت می‌توانید از جاذبه‌های دیگر این منطقه نیز دیدن کنید:
شهر املش
همانطور که گفتیم برای رسیدن به خصیل دشت باید از املش عبور کنید. این شهر خودش یکی از جاذبه‌های گردشگری گیلان به شمار می‌رود. نام آن از دو کلمه «ام» و «لش»، به معنای رودخانه راکد، گرفته شده است. املش را بهشت گیلان می‌گویند و مکان‌های اقامتی خوبی نیز برای شما فراهم می‌کند. می‌توانید اقامت شبانه را در املش برنامه‌ریزی کنید و روزها برای گشت و گذار و تفریح به خصیل دشت و سایر مناطق دیدنی نزدیک آن بروید. از املش تا دریا به اندازه ربع ساعت فاصله است. برای رفتن به ساحل دریای خزر باید از املش به رودسر یا لنگرود برگردید و از آنجا خود را به دریا برسانید.
ییلاقات هلو دشت و بلوردکان
روستای زیبای هلو دشت به خصیل دشت املش بسیار نزدیک است. این منطقه نیز مقصد گردشگران زیادی است و از اقامتگاه‌های مناسبی نیز برخوردار است. از ویژگی‌های جالب این اقامتگاه‌ها این است که در بالای برخی از آنها فضایی را برای استراحت و لذت بردن از مناظر اطراف در نظر گرفته‌اند. اما در کل امکانات اقامتگاه‌های خصیل دشت از سطح بالاتری برخوردار است. پارک جنگلی هلو دشت از جاذبه‌های دیگر این مکان است. روستای کوهستانی بلوردکان در یک کیلومتری جنوب غربی املش است. اینجا نیز، مناظر سرسبز و جاذبه‌های فراوانی را، از جمله رودخانه، جنگل و آثار تاریخی چون کاروانسرا و پل صفویه، پیش روی شما قرار می‌دهد.
غار تلابن گورج
اگر به کوهنوردی و پیاده‌روی علاقه دارید، می‌توانید از غاری در نزدیکی خصیل دشت دیدن کنید. غاری به نام تلابن گورج یا تولابن در ۹۰ کیلومتری املش قرار دارد. گورج نام روستایی است که با این غار دو کیلومتر فاصله دارد. طول غار تلابن حدود ۲۲ متر، عرض آن ۶ متر، و ارتفاع دهانه‌اش ۳ متر است. برای رسیدن به غار باید دویست متر روی یک دامنه شیب‌دار پیاده‌روی کنید. بالاتر از غار، روی قله کوه، قلعه شاه‌نشین گورج قرار دارد. گفته می‌شود در آن غار بقایای استخوان انسان یافت شده که مربوط به عصر آهن تا دوره اسلامی است. مردم روستا برای نگهداری دام از این غار دیدنی استفاده می‌کنند.
بناهای تاریخی املش
علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، در نزدیکی خصیل دشت املش بناهای تاریخی نیز وجود دارد که می‌توانید از آنها دیدن کنید:
روستای باستانی اُمام
عمر روستای امام سه هزار و پانصد سال برآورد شده است که از قدیمی‌ترین قسمت‌های شهرستان املش است. اُمام زمستان سرد و برفی و تابستانی معتدل و خنک دارد. خانه‌های این روستا خشتی است و معماری ویژه‌ای دارند. ساختمان‌ها به شکل مکعب مستطیل هستند. طبقه پایین برای انبار کردن علوفه یا سایر وسایل مورد استفاده قرار می‌گیرد. بناهای این روستا غالبا دو راهروی میانی و در و پنجره‌های چوبی متعدد دارند.
میل اُمام
میل امام املش یکی از آثار ملی ثبت شده است که به برج امام و آتشکده‌ی دوران ساسانی نیز معروف است. این بنا در فاصله یک کیلومتری شمال شرق روستای اُمام واقع شده است که از روستای سمام می‌توان به آنجا رفت. میل امام در بلندترین نقطه کوه سومان سرا قرار گرفته است. احتمال می‌دهند که این بنا یک برج خبری یا آتشکده بوده است. در ساخت این برج از سنگ‌های طبیعی و ساروج استفاده شده است. ارتفاع آن حدود هفت متر و مشرف به تمام منطقه است.
پل شاه عباسی
در روستای بلوردکان، در نزدیکی خصیل دشت املش، روی دو رودخانه سیاهرود و زیل بره پلی واقع شده است که آن را پل شاه عباسی املش می‌گویند. این پل در راه شاه عباسی قرار داشته که املش را به قزوین متصل می‌نمود و محل رفت و آمد کاروان‌های قدیمی بوده است. پل شاه عباسی یک دهانه‌ی بزرگ و دو دهانه‌ی کوچک در اطرافش داشته، که تنها یک دهانه‌ی کوچک از آن باقی مانده و بقیه تخریب شده است. پل شاه عباسی در فهرست آثار ملی، به شماره 10786 به ثبت رسیده است.
عمارت عبدالعلی خان صوفی
در مرکز املش بنایی مربوط به عصر قاجار قرار دارد که به آن عمارت عبدالعلی خان صوفی گفته می‌شود. زیربنای آن ۷۰۰ متر مربع است و دو طبقه زمستان‌نشین و تابستان‌نشین دارد. اتاق‌های این عمارت قرینه‌اند و در ساخت آنها از گچبری، شیشه‌های رنگی، مقرنس‌کاری و آیینه‌کاری استفاده شده است. روی دیوارها نقاشی‌هایی با استفاده از رنگ‌های طبیعی نقش بسته که از مشخصه‌های این بنا است. آشپزخانه، خزینه و حمام آن در خارج از عمارت واقع شده‌اند. این عمارت نیز در سال 1350 شمسی وارد فهرست آثار ملی ایران شده است.
ساکنین خصیل دشت
مردم مهربان و خوش‌زبان این منطقه گیلک هستند. گویش آنها املشی است و با لهجه مردم شرق گیلان، یعنی بیه پیش صحبت می‌کنند. شغل اصلی آنها کشاورزی و دامداری است. مزارع چای و باغ‌های مرکبات در خصیل دشت املش فراوان است. علاوه بر این صنایع دستی رایج استان گیلان را نیز در این مناطق می‌توانید پیدا کنید و با خود به یادگار ببرید. به‌دلیل هوای سرد و کوهستانی این منطقه در زمستان‌ها و بارش فراوان برف‌های سنگین و بسته شدن راه‌ها، مردم این روستا معمولا زندگی ییلاقی قشلاقی دارند. زمستان را به روستاها و شهرهای خوش آب و هواتر مهاجرت می‌کنند و با فرا رسیدن بهار به خانه‌هایشان برمی‌گردند.
پوشش گیاهی
گیاهان دارویی و سبزی‌های کوهی به وفور در خصیل دشت یافت می‌شود. مردم محلی از سبزی‌های کوهی برای پخت غذا استفاده می‌کنند. چوچاق (یا شش‌شاخ) و کوت‌کوته (یا کاکوتی) از معروف‌ترین آنها است. دامنه کوه‌ها نیز پوشیده از گیاهان دارویی متنوعی است که از قدیم در درمان‌های سنتی مورد استفاه قرار می‌گرفته و همچنان استفاده از آنها رواج دارد.
سخن پایانی
خصیل دشت املش و زیبایی‌های طبیعی و تاریخی اطراف آن، مکان مناسبی برای یک آخر هفته بهاری یا تابستانی است، تا به دل طبیعت و تاریخ بزنید و از آرامش کوه، جنگل و روستایی بر فراز ابرها نهایت استفاده را ببرید. در دشت‌های این مکان زیبا، با رعایت اصول ایمنی و مراقبت کامل از خود و همرانتان، پیاده‌روی کنید و با برپایی چادر اقامتی به یاد ماندنی داشته باشید. روزها برای پخت غذا و دم کردن چای، آتش روشن کنید و شب‌ها در کنار گرمای آن دراز کشیده و از تماشای آسمان زیبای شب لذت ببرید.
حتی اگر امکانات کمپ را ندارید و یا فصل سفر شما این اجازه را نمی‌دهد، می‌توانید در خانه‌های روستایی و اقامتگاه‌های بومگردی، چند شبی را در آرامش و رایحه مطبوع طبیعت سپری کنید.
مقالات بیشتری بخوانید
سلام
ضمن تشکر از راهنمایی شما. اینجانب اهل گیلان هستم. یک مورد بسیار ضروری را باید به همه گوشزد کرد و آن این است باید بدانیم چگونه با طبیعت برخورد کنیم. باید یاد بگیریم چگونه رفتار مناسب با ساکنان محلی داشته باشیم. وقتی از سفر برمی گردیم چه ردپایی از ما بجا می ماند. متاسفانه اکثر هموطنان ما اصلا بلد نیستند در طبیعت گردش کنند. از گردش و تفریح فقط شلوارک پوشیدن و صدای بلند آهنگ و آتش روشن کردن و شکستن شاخته درخت و حتی حتی آتش زدن تنه درختان کهنسال را بلد هستند. دانستن و رعایت این موضوعات بسیار مهم و حیاتی است. اگر گیلان گردی با این وضعیت ادامه پیدا کند شکی ندارم در آینده اتفاقات بسیار بدی پیش خواهد آمد. این گریز ناپذر است. الان که گردش گر از جنگل بیرون می رود جز زباله و آشغال چه چیز بجا می گذارد متاسفانه.